Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
T
52 Maria Białasiewicz, Tadeusz Buczkowski
Restrukturyzacja antycypacyjna polega na tym, że przedsiębiorstwo przewidując istotne zmiany w otoczeniu przygotowuje i
przeprowadza zmiany strukturalne, co umożliwia uzyskanie przewagi konkurencyjnej i objęcie pozycji lidera w sektorze.
Restrukturyzacja dostosowawcza (adaptacyjna) jest najczęściej spotykana w gospodarce. Polega na odpowiednio szybkim
wprowadzeniu zmian strukturalnych w firmie w odpowiedzi na stwierdzone zmiany w otoczeniu. Przeprowadzona racjonalnie,
przeciwdziała pogorszeniu kondycji ekonomiczno-finansowej firmy i zapewnia jej dalszy byt.
Restrukturyzacja naprawcza jest odmianą restrukturyzacji adaptacyjnej i przeprowadza się ją wówczas, gdy pojawia się
bezpośrednie zagrożenie dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja naprawcza jest więc alternatywą dla likwidacji bądź
upadłości firmy, a od restrukturyzacji kreatywnej, antycypacyjnej i dostosowawczej odróżnia ją bezwzględna konieczność zmiany
strukturalne są tu warunkiem przetrwania firmy, a jej głębokość i bolesność jest na ogół większa od wyżej wymienionych. Cel ten
można osiągnąć przez likwidację zadłużenia, przyjęcie strategii rozwoju o charakterze marketingowym, pozyskanie środków
finansowych na oddłużenie i rozwój, dokonanie restrukturyzacji organizacyjnej firmy i racjonalizacji zarządzania, dążenie do
maksymalizacji zysku przez powiększenie przychodów i minimalizację kosztów, ustabilizowanie płynności finansowej, zapewnienie
rozwoju wyrobów i potencjału rzeczowego. Najogólniej można stwierdzić, że celem restrukturyzacji jest poprawa sytuacji finansowej
firmy i wzrost efektywności gospodarowania.
Podstawowym celem restrukturyzacji jest osiągnięcie bądź odzyskanie pierwszoplanowej pozycji producenta w danej dziedzinie
wyrobów i usług w kraju i za granicą przez stworzenie warunków do przetrwania i przezwyciężania kryzysu oraz do realizacji strategii
rozwoju.
Do osiągnięcia tych celów przedsiębiorstwo może zastosować cztery strate- . gie restrukturyzacyjne: strategię odchudzania
(downsizing), strategię wycofywania się (downspacing), strategię zawężania (downscoping), strategię okrajania(retrench-ment)35.
Strategia odchudzania polega m.in. na zmniejszeniu stanu zatrudnienia, pozbycia się niepracujących aktywów itp. bez naruszenia
stopnia dywersyfikacji przestrzennej i produktowej, co oznacza, że przedsiębiorstwo jest nadal obecne na tych samych rynkach z tymi
samymi produktami.
~ Por. W.W. iermakowicz: Podstawy działań restrukturyzacyjnych w:Zarządzanie, Międzynarodowa Fundacja Rozwoju Rynku
Kapitałowego i Przekształceń Własnościo~ch, Warszawa 1995,
s.48.
Formy przedsiębi orstw oraz ich przekształcenia 53
Strategia wycofywania się polega na rezygnacji z pewnych rynków, które z różnych względów uznaje za nierentowne. Taka
restrukturyzacja umożliwia firmie utrzymanie dotychczasowego wolumenu produkcji z przeznaczeniem na mniejszą liczbę rynków.
Strategia zawężania polega na zaprzestaniu produkcji tych wyrobów i usług, które firma uznaje za nierentowne. Prowadzi to do
zmniejszenia dywersyfikacji firmy przez sprzedaż jednostek organizacyjnych, luźno powiązanych z podstawowymi obszarami jej
działania.
Strategia okrajania w praktyce pozwala na zastosowanie kombinacji wszystkich wymienionych strategii. Może więc polegać na
równoczesnej sprzedaży lub likwidacji nierentownych jednostek organizacyjnych, wycofaniu się z niektórych rynków, optymalizacji
stanu zatrudnienia, zwiększeniu kontroli
kosztów Z jednoczesnym zwiększeniem jakości i wydajności pracy.
Jak wspomniano na wstępie restrukturyzacja realizowana jest permanentnie
w każdym przedsiębiorstwie, także w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej, jest ona bowiem elementem rozwoju
przedsiębiorstwa.
Restrukturyzacją jako zjawisko powszechnie wystąpiła w latach 30. w USA, a pod koniec tych lat takąe~w krajach Europy Zachodniej.
Działania~podejinowane w ramach Wspólhoty Europejskiej, wtyzn przede wszystkim otwartość granic, ~powodowa~yswobodę
~przep1ywu między pańśtwami nie tylko wyrobów, ąle także nowych tendencji w zakresie rozwoju firm. Znaczy~to, że rniany
wprowadzane w ~przedsiębiorstwach W jednym kraju pociągają za sobą serię zmian w przedsiębiorstwach, które są z nimi
powiązane~ a więc i tych które są poza ~ranicaw~~Ę
Należy jednak pamiętać, że restrukturyzacja w procesie sterowania rozwojem przedsiębiorstwa spełnia ograniczoną rolę, gdyż dotyczy
jedynie pewnych aspektów rozwoju (czynniki strukturalne, istniejący system), dlatego też nie może go zastępować. Restrukturyzacja
może stanowić pierwszą fazę działań strategicznych, polegających na opracowaniu i wdrożeniu strategii rozwoju i wzrostu
przedsiębiorstwa. Jeśli przedsiębiorstwo poprzestanie tylko na restruktury
. 37
zacji, szybko popadnie w kłopoty i będzie potrzebna następna restrukturyzacja .
Poza tym możliwości restrukturyzacji przedsiębiorstw wynikają z uregulowań prawnych sankcjonujących ten proces oraz warunków i
kondycji konkretnego przedsiębiorstwa.
~ Por. Z. Sapijaszka: Restruk4uryzacja przedsiębiorstwa, cyt. praca, s. 32.
~ Por. Z. Pierścionek: Restrukturyzacja a rozwój i strategie przedsiębiorstwa w: Restrukturyzacja W procesie przekształceń i
rozwoju przedsiębiorstw, Materiały Konferencji Naukowej, Kraków
1996,s. 170.
T
54 Maria Białasiewicz, Tadeusz Buczkowski
Prywatyzacja jako element
restrukturyzacji własnościowej przedsiębiorstw
W gospodarce rynkowej podstawą działania mechanizmu rynkowego jest dominujący udział sektora prywatnego ze względu na jego
największą kreatywność. Potencjał rozwojowy prywatnej własności wynika z faktu, że z wszystkich możliwych typów
przedsiębiorstw firma prywatna wykazuje najsilniejsze dążenie do zysku38. Rozwój prywatnej własności w polskiej gospodarce
warunkuje przebieg przekształceń systemowych i restrukturyzacyjnych. W procesach przekształceń własnościowych podstawowe
znaczenie ma prywatyzacja. Prywatyzację można rozumieć w dwojakim znaczeniu, w szerokim i wąskim.
W szerokim rozumieniu prywatyzacja omacza zmianę proporcji
własnościowychwgospodarcenakorzyśćsektoraprywatnego~~. I
W tym rozumieniu prywatyzacja łączy efekt dwóch odrębnych procesów:
. przekształcenia dotychczasowego mienia publicznego (państwowego i komunalnego) we własność prywatną (prywatyzacja w
węższym rozumieniu); proces ten polega na przekształceniach własnościowych organizowanych odgórnie przez Agendy Skarbu
Państwa (deetatyzacja) oraz administrację gminną (dekomunalizacja);
. powstawania i rozwoju firm prywatnych tak krajowych, jak i z udziałem kapitału zagranicznego (qrass-roots priyatisationY~.
W literaturze przedmiotu pojęcia prywatyzacja używa się w różnych znaczeniach. Oprócz wyżej wymienionych, prywatyzacją nazywa
się również proces zwany komercjalizacją (w warunkach polskich) lub deregulacją (w krajach zachodnich), który polega na
upodobnieniu warunków i sposobów działania podmiotów sektora publicznego do warunków funkcjonowania sektora prywatnego4.
Począwszy od lat 30. prywatyzacja zatacza coraz szersze kręgi i nabiera charakteru globalnego, obejmując, kontynenty i wszystlde
grupy krajów. Od 1985r. W ręce prywatne przepłynął majątek o wartości 330 miliardów USD, a w samym roku 1993 rządy
kilkudzieśięciu krajów uzyskały z tego tytułu wpływy około 69 miliardów USD. Jedna
~ L. Balcerowicz: Wolność i rozwój, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995, s. 67.
~ Por.Encyklopedia biznesu, t.I. cyt. praca, s. 676; E.S. Sayas: Prywatyzacja. Klucz do lepszego zarządzania, PWE,
Warszawa 1992, s. 10.
~ Por. tamże, s. 676.
41 Por. J. Tittenbrum: Ekonomiczny sens prywatyzacji, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań
1995, s. 8.