Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
Renesans Encyklopedia
- koniec XIVw., XVw. - XVIw.
- w Polsce koniec XVw pocz. XVI
Architektura
Dominuje układ poziomy podkreślany m.in. zwielokrotnieniem liczby gzymsu, niedokańczaniem elementów dekoracyjnych wokół drzwi i okien. Plany budowli bardziej dekoracyjne np.: na kole. Typowa jest kopuła na bębnie a lunetami. Okna prostokątne. Dolne partie murów obłożone kamiennymi płytami zw. boniowaniem.
- schemat ;-)
Dekoracja umiarkowana, szlachetna, skromna. Dominuje budownictwo świeckie; architektura sakralna to głównie dobudowane kaplice do istniejących obiektów. Zamki powstawały na planach zbliżonych do kwadratu czy prostokąta. Wewnątrz posiadały dziedziniec otoczony krużgankami. Stropy płaskie pokryte drewnianymi kasetonami. Wnętrza wyposażano w piękne meble, a na ścianach wieszano tkaniny (arrasy)
- Włochy (tu narodził się renesans i powstała filozofia doby odrodzenia)
- Tempietto w Rzymie - D. BRAMANTE
- Katedra we Florencji - F. BRUNELLESCHI
- kopuła bazyliki św. Piotra w Rzymie - MICHAŁ ANIOŁ
- pałace we Florencji i Wenecji
- Polska
- Kraków
- Zamek Królewski na Wawelu
- Kaplica Zygmuntowska
- kamienice mieszczańskie
- Sukiennice
- Zamki
- w Pieskowej Skale
- Baranów
Zabudowa Sandomierza i Zamościa.
Malarstwo
Obraz staje się autonomiczny, nie związany a architekturą (malarstwo sztalugowe). Zainteresowania malarzy skupiają się wokół perspektywy. Dokonano również pewnych spostrzeżeń i odkryć w zakresie koloru i światłocieniu.
- Włochy
Leonardo da Vinci - twórca o genialnym umyśle i niespotykanej wyobraźni, jego uniwersalność obejmowała sztukę, technikę, matematykę, przyrodę. Jako malarz zasłynął z portretu na tle pejzażu pt. Mona Lisa. Pejzaż namalowany jest przy wykorzystaniu wynalezionej przez malarza techniki, tzw. SFUMATO (motyw osnuty jest jak gdyby mgłą). We fresku "Ostatnia wieczerza" (Mediolan) autor skupił się na perspektywie. Leonardo napisał "Traktat o malarstwie", gdzie zawarł swoje przemyślenia na temat problemów malarskich.
Rafael Santi - genialny malarz z ogromnym wyczuciem koloru, świetny portrecista, który zasłynął jako malarz pięknych madonn (np.: Madonna Sykstyńska)
Michał Anioł - rzeźbiarz, architekt, malarz, poeta. Namalował m.in. freski w kaplicy Sykstyńskiej (Rzym). Zasłynął jako mistrz skrótu perspektywicznego w postaci. Jako rzeźbiarz doszedł do niespotykanego mistrzostwa. Spod jego dłuta wyszedł "Dawid" ("skroił go na miarę Fidiasza"). Jest to naga postać młodzieńca ujęta w kontrapoście. W renesansie po raz pierwszy od czasów starożytnych pojawia się naga postać ludzka. Jego dzieło to również "Pieta".
Renesans w Niderlandach ( - Holandia)
Pieter Bruegel zw. Chłopskim - malował sceny z życia ludzi zwykłych i przeciętnych. Jego obrazy często zapełniały masywne postacie chłopskie na tle pejzażu. Pomijał szczegóły. Syntetyzował formę i treść obrazu. Czasem posługiwał się metaforą i patosem wplatając w to swoją pasję moralizatorską.
Hieronim Bosch - był to twórca jedyny, niepowtarzalny i oryginalny w swojej twórczości. Malarstwo Boscha nie ma związku z epoką. Są to wymyślone przez malarza kompozycje, w których zawarta jest m.in. satyra i symbolika.
- Niemcy
Albrecht Durer (w nazwisku nad u mają być 2 kropki [lub kreski jak kto woli] - po prostu tzw.u umlaut) - Grafik i malarz. Jest autorem m.in. cyklu swoich autoportretów. Do dzisiaj podziwiany jest za doskonały warsztat graficzny. Jego grafiki obfitują w drobne szczegóły. Stworzył m.in. cykl rycin pt. "Apokalipsa"
Manieryzm (późny renesans)
- Włochy
Tycjan - malarz włoski, który zasłynął z portretów rudowłosych piękności. Jego ulubiona gama kolorystyczna to brązy, żółcie, zgaszone zielenie.
- Hiszpania
El Greco - określa się go jako malarza nastroju. W jego obrazach pojawiają się wydłużone, uduchowione postacie. Dodatkowym efektem są kontrasty światła i cienia, które migotają, pulsują i potęgują lśnienie barw. Namalował szereg scen religijnych oraz słynny "Widok Toleda".
ENCYKLOPEDIA
RENESANSU SZTUKA. Tendencje renes. nasilające się we Włoszech w pocz. XV w. były wyrazem świadomego dążenia do odnowy sztuki, gł. przez odwoływanie się do wzorów czerpanych z antyku. W latach 20. XV w. (tzw. Quattrocento) sztuka renesansu we Włoszech (Toskania, Lombardia) była już w pełni ukształtowana. Renesans przyniósł również bujny rozkwit teorii sztuki (L.B. Alberti, A. Palladio, P. della Francesca, Leonardo da Vinci) niosącej podstawowe założenie intelektualnego, a nie rękodzielniczego charakteru twórczości artyst., co zbliżało sztukę do wiedzy i nadawało jej charakter poznawczy.
W architekturze sięgano do wzorów staroż. poszukiwano idealnych proporcji i przejrzystych podziałów, ukształtowały się nowe układy przestrzenne budowli (centr. budowle z kopułami) oraz nowoż. typy bydynków świeckich (pałac miejski); stosowano antyczne porządki arch. i motywy dekor., rozwijało się budownictwo sakralne (kościoły, kaplice na planie centr.) i świeckie (pałace miejskie, kamienice mieszczańskie, ratusze); nastąpił rozkwit urbanistyki (zakładanie miast o regularnym planie geom., m.in. Ferrara, Siena, Florencja); gł. architekci wczesnego renesansu we Florencji: F. Brunelleschi, Michelozzo di Bartolommeo, L.B. Alberti, Giuliano da Maiano; w Wenecji: P. Lombardo i M. Coducci.
W sztukach przedstawiających prowadzono badania nad perspektywą, proporcjami, mechaniką ruchu i anatomią ciała; charakterystyczny dla renesansu był zwrot ku naturze; usamodzielniły się i rozwinęły świeckie gatunki tematyczne: portret, pejzaż. W rzeźbie dominowały realist. popiersia portretowe i posąg konny, także akt i rzeźba sepulkralna, medalierstwo; gł. rzeźbiarze: L. Ghiberti, Donatello, Desiderio da Settignano, Mino da Fiesole, A. del Verrocchio. W malarstwie dążono do pełnoplast. odtworzenia postaci w trójwymiarowej przestrzeni, do ich prawidłowego wkomponowania w tło, konsekwentnego ujęcia światła w obrazie; prowadzono doświadczenia w zakresie techniki mal. (tempera, malarstwo olejne i ścienne fresk); gł. malarze we Florencji: Masaccio (pierwszy zastosował perspektywę zbieżną), Fra Angelico, P. Uccello, Filippo Lippi, A. del Castango, D. Veneziano, B. Gozzoli, D. Ghirlandaio, S. Botticelli, Filippino Lippi, L. di Credi; w Umbrii: P. della Francesca, Pinturicchio, Perugino, L. Signorelli; w Padwie A. Mantegna; w Wenecji: rodzina Bellinich i V. Carpaccio. W okresie dojrzałego renesansu ważnymi ośr. sztuki były: Mediolan (twórczość genialnego artysty i uczonego Leonarda da Vinci), a gł. Rzym (architekt Bramante i wybitni, wszechstronni artyści Michał Anioł i Rafael) i Wenecja (szkoła mal. o dużych osiągnięciach w dziedzinie koloru i światła: G. Bellini, Giorgione, Tycjan; w architekturze: J. Sansovino, M. Sanmicheli, A. Palladio. Rozwinęło się także rzemiosło artyst. (meblarstwo, ceramika, szkło artyst., tkactwo). Od 1520 r. we Włoszech zaczął ustępować miejsca manieryzmowi.
Od początku XVI w. ze sztuki renesansu włoskiego czerpano wzory dla sztuki w innych krajach eur., gdzie rzadko występowała ona w formie czystej, najpierw łącząc się z tradycją got., potem tworząc lokalne style późnego renesansu i manieryzmu. Ośrodki: w Niderlandach (w malarstwie oryginalna twórczość P. Bruegela st.; w rzeźbie i architekturze C. Florisa), we Francji (zamki nad Loarą; architekci: P. Lescot, Ph. Delorme; rzeźbiarze: J. Goujon, G. Pillon; w malarstwie: J. i F. Clouetowie, szkoła z Fontainebleau ), w Hiszpanii (w architekturze styl plateresco; w rzeźbie A. Berruguete; w malarstwie L. de Morales i zupełnie odrębna twórczość El Greca); w Niemczech: gł. malarstwo wielki malarz teoretyk, grafik A. Dürer, także H. Holbein mł., A. Altdorfer, L. Cranach, H. Burgkmair, H. Baldung zw. Grien.
W Polsce w okresie renesansu w sztuce dominowała architektura i rzeźba, działali architekci: Franciszek Florentczyk, B. Berrecci (przebudowa Wawelu, Kaplica Zygmuntowska), Santi Gucci; wzniesiono zamki w Ogrodzieńcu, Niepołomicach, Brzegu, a w późnej fazie renesansu w Baranowie Sandomierskim i Krasiczynie, kamienice mieszczańskie, ratusze, centr. kaplice grobowe, powstało urb. założenie Zamościa (B. Morando); w rzeźbie był rozpowszechniony typ nagrobka przyściennego (G.M. Padovano, H. Canavesi, J. Michałowicz z Urzędowa); w malarstwie wyróżnia się krak. szkoła miniatorska, gł. przedstawiciel S. Samostrzelnik.
M. LEVEY Wczesny renesans, Warszawa 1972;
H. KOZAKIEWICZOWA Renesans i manieryzm w Polsce, Warszawa 1978;
M. LEVEY Dojrzały renesans, Warszawa 1980.