Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
1.3.5. DROGA W PRZYSZLOSC?
Nadal nie rozwiazany pozostaje ogolniejszy problem: co powinnismy zrobic z naszym pojeciem smierci utozsamionej ze smiercia calego mozgu - pojeciem o tak pozadanych konsekwencjach, ze rezygnacja z niego jest nie do pomyslenia, i o tak chwiejnych podstawach, ze niemal nie sposob go utrzymac? Najbardziej dalekowzroczna jak do tej pory propozycje przedstawila Dunska Rada Etyki. Parlament dunski powolal ja w 1987 roku jako zespol doradzajacy ministrowi zdrowia w kwestii roznorodnych etycznych aspektow opieki zdrowotnej. W tym czasie Dania byla w Europie Zachodniej jedynym krajem, ktory nie przyjal kryterium smierci mozgowej. Zwrocono sie wiec do Rady o opinie w tej sprawie. Po szerokiej konsultacji spolecznej Rada zalecila, by za kryterium smierci uwazac nadal calkowite i nieodwracalne ustanie krazenia i oddychania. Ustanie wszystkich funkcji mozgu nie mialo byc
65
rownoznaczne ze smiercia. Wyrozniono jednak pewien szczegolny stan, ktory Rada okreslila jako "nieodwracalny proces umierania". W momencie gdy uznaje sie, ze pacjent znajduje sie w stanie nieodwracalnego procesu umierania, wszystkie sztuczne srodki podtrzymujace zycie maja byc natychmiast usuniete, poniewaz nie przynosza one korzysci umierajacej osobie. Jezeli jednak umierajaca osoba zarejestrowala sie jako dawca narzadow, dopuszczalne jest, zdaniem Rady, stosowanie jeszcze przez 48 godzin srodkow podtrzymujacych zycie, tak aby mozna bylo pobrac narzady do transplantacji.14
Wielka zaleta propozycji Dunskiej Rady Etyki polega na oddzieleniu trzech pytan, ktore w dyskusji dotyczacej smierci mozgowej traktowane sa czesto jako jedno, i umozliwienie tym samym dokladnego ich przemyslenia. Oto one:
* Kiedy czlowiek umiera?
* Kiedy dopuszczalne jest zaprzestanie wysilkow utrzymywania czlowieka przy zyciu?
* Kiedy dopuszczalne jest pobranie od czlowieka narzadow dla przeszczepienia ich innemu czlowiekowi?
Moja wlasna propozycja, ktora przedstawilem panelowi w Royal Children's Hospital, miala rowniez na celu unikniecie podobnego pomieszania dwoch pytan: czy noworodki z bezmozgowiem lub w stanie smierci korowej sa martwe oraz czy mozna pobierac od nich narzady. Niestety propozycja wysunieta przez Dunska Rade Etyki odniosla nie wiekszy sukces niz moja. Dla rzadu dunskiego zbyt radykalna byla idea, ze powinno sie pozwolic na pobieranie serca od czlowieka, ktory nie zostal uznany za zmarlego. W 1990 roku przyjeto w Danii kryterium smierci mozgowej, uchwalajac prawo podobne pod tym wzgledem do obowiazujacego w innych krajach europejskich.
Powinnismy znalezc inna odpowiedz na pytanie, jak traktowac ludzi, ktorzy nigdy nie beda przytomni. Aczkolwiek panel w Royal Children's Hospital nie osiagnal consensusu w sprawie pobierania narzadow od noworodkow, ktore nigdy
66
nie uzyskaja swiadomosci, to jednak ta grupa tak bardzo rozniacych sie ludzi zgodnie stwierdzila, ze zycie noworodkow w tym stanie nie musi byc podtrzymywane. Sugeruje to, ze moze latwiej jest osiagnac zgode co do drugiego z trzech powyzszych pytan, niz co do pierwszego. Jezeli nawet nie mozna podac niezbitych argumentow, aby ludzi, ktorzy nieodwracalnie stracili swiadomosc - lub nigdy jej nie mieli - uznawac za zmarlych, to mozna jednak zapewne uzasadnic przerwanie ich zycia. Jednym z powodow, dla ktorych Harwardzka Komisja do Spraw Smierci Mozgu bronila nowej definicji smierci, byla, jak widzielismy, chec unikniecia koszmarnej perspektywy zapelnienia szpitali i domow opieki zywymi, lecz trwale nieprzytomnymi ludzmi. Jednakze definicja smierci jako smierci calego mozgu rozwiazywala problem jedynie czesciowo, gdyz nie obejmowala pacjentow w stanie trwale wegetatywnym. W 1993 roku brytyjski Sad Najwyzszy zwrocil uwage na pacjentow znajdujacych sie w tym stanie, wydajac wyrok byc moze najwazniejszy dla XX-wiecznego prawa dotyczacego
swietosci ludzkiego zycia.
67