Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
Metafizyka jest najbardziej abstrakcyjną ze wszystkich gałęzi filozofii. Wyraz: metafizyczny w potocznym
znaczeniu to pogląd lub teoria tak bardzo skomplikowana, że aż niemożliwa do zrozumienia. W języku greckim
metafizyka to coś, co następuje po fizyce. Termin ten znalazł się w słowniku filozoficznym wraz z traktatami Arystotelesa
Fizyka, a że był napisany bezpośrednio po nim otrzymał miano- metafizyki ( po fizyce).
Część z ówczesnych myślicieli metafizycznych była pluralistami i wyznawała pogląd, że naukowa wiedza o
wszechświecie musi uwzględniać więcej niż jedną jego podstawową właściwość. Inni byli monistami i głosili jedną tylko
podstawową właściwość świata. Faktem jest, że pytania stawiane przez owych metafizyków, pojawiły się dopiero po
rozważeniu problemów czysto fizykalnych, a zinterpretowanie teorii fizycznej w ramach terminologii niefizykalnej.
Filologowie metafizyczni usiłowali wypracować hipotezy, które wytłumaczą wszelką wiedzę naukową oraz wszystko,
co wiemy i w co wierzymy w odniesieniu do wszechświata. Wyjaśnienia te miały zawierać najbardziej ogólną i
fundamentalną charakterystykę kosmosu duchowego i fizycznego.
Pierwszą hipotezą, którą będziemy rozważać jest problem stałości i zmiany. Od czasów I greckiego filozofa- Talesa,
myśl grecka znajduje się pod wpływem odkrycia dwóch podstawowych cech świata: zachodzenie naturalnych zmian oraz
ciągłego trwania innych, stałych stanów. Teorie te, próbowały wytłumaczyć istnienie świata w terminach stabilnych,
niezmiennych, podczas gdy cała reszta jest ciągłą przemiennością zjawisk. W związku z tym pojawiły się trudności, z
których wynikało, iż nie daje się wzajemnie uzgodnić zmiennych i stałych cech świata. Twierdzono z jednej strony, że
jeżeli wszystko dookoła zmienia się, to nie istnieje nic trwałego, zaś z drugiej strony przekazywano, że gdyby istniał we
wszechświecie element stały- to nie mógłby się zmieniać i powodować zmian, w związku z tym nie mógłby występować,
jako element systemu zmiennego.
Inny wielki filozof grecki- Heraklit był teoretykiem zmiany. Twierdził, że wszystko się zmienia i przemienia swą postać
np.: nigdy nie wejdziemy dwa razy do tej samej rzeki, ponieważ nigdy nie pozostaje taka sama. Jedyną rzeczą, która jest
trwała to zasada lub prawo zmiany, a nie żadna substancja. Kosmos jest ciągłym przepływem, w ciągłym ruchu. Wszystkie
rzeczy powstają i giną, tylko zasada głosząca ich zmienność jest stała.
Paramenides głosił, że jeżeli wszechświat opiera się na pewnej trwałej i niezmiennej postawie, to ów trwały element
nie mógłby poruszać się, dzielić, oddzielać i ogólnie zmieniać swojej postaci, ponieważ wszystkie te procesy wskazują na
zachodzenie jakichś zmian. Jeśli przedmiotem jest jakiś układ scalony lub jakaś realność, to ten trwały element nie
mógłby posiadać innych własności niż tylko istnienie, ponieważ wszystko inne wskazywałoby na jego zmienność. Jedyną
prawdę, jaką można odkryć w trwałym bycie jest to, że jest. Paramenides utrzymywał, że wszystko pozostałe w
przemieniającym się świecie nie może przynależeć do rzeczywistości. Cokolwiek się zmienia przechodzi od nieistnienia
do istnienia i odwrotnie. To co trwa, nie może się zmieniać w nic innego, nie przestając jednocześnie być czymś trwałym.
To co stałe, musi na zawsze pozostać tym samym, jeśli nie to pociągałoby za sobą pewne sprzeczności. Świat zmienny jest
zupełnie inny, niż świat rzeczywisty, czyli trwały. Jedyną własnością tego świata jest to, że istnieje. Tak więc właściwości
zmieniające się nie mogą stanowić części istnienia, ponieważ nie należą do właściwości rzeczywistych i niezmiennych, a
więc po prostu nie istnieją. Wnioskiem tego jest, że byt jest, niebytu nie ma, a świat bytu to coś, co pozostaje niezmienne-
tak głosił Paramenides.
Centralnym tematem metafizycznym jest relacja umysł- ciało. Myśl ta zrodziła się w XVII wieku, od czasów powstania
filozofii nowożytnej. Głównym jej głosicielem był filozof- Kartezjusz, który przedstawił dwa problemy: Jaka jest istota
umysłu oraz ciała? i Jaka zachodzi między nimi relacja? Filozof ten twierdził, że umysł i ciało stanowią dwa całkowicie
różne istnienia- są odmiennymi substancjami. Efektem tego zbadania jasnej i wyraźnej idei, jaką posiadał na temat
swego umysłu i przedmiotów fizycznych jest to, że podstawowe cechy przedmiotów, stanowią ich jakości geometryczne(
wielkość, kształt itd.), podczas gdy cechą umysłu jest myślenie. Własności te, stanowią jakości niezmiennie związane z
każdą z tych substancji, a wszystkie inne cechy tłumaczą się przez nie.
Efektem przemyśleń Kartezjusza są trzy stanowiska, które ukształtowały się do naszych czasów: paraleizm
psychofizyczny ciało i umysł nie mogą na siebie działać, bowiem nie można sobie wyobrazić, aby nierozciągła myśl
mogła działać na rozciągłe masywne ciało lub by masywne, rozciągłe ciało mogło działać na myśl, która nie jest fizyczna.
Interakcjonizm, czyli wzajemne oddziaływanie umysłu na ciało, a ciała na umysł. Oddziaływanie jest dwukierunkowe.
Teoria identyczności / behawioryzm/, głoszący , że nie ma dwóch substancji, jest tylko to co fizyczne ciało, nie ma
niczego takiego jak myśl czy świadomość. To co nazywamy psychicznym, tonic innego jak przebiegi fizjologiczne
zachodzące w naszych mózgach, to my te procesy odbieramy.
Zgodnie z koncepcją Kartezjusza, że istotną własnością umysłu jest to, że myśli, natomiast istotną własnością ciała
jest to, że jest rozciągłe. Fazy, które przybierają ciała definiowane są wyłącznie przez rozmaite cechy przestrzenne, a
nigdy przez cechy psychiczne. Natomiast, żadna myśl nie zawiera w sobie rozciągłości. Realności i rozciągłości myśli są
całkowicie różne. W swoich teoriach z zakresu fizyki Kartezjusz utrzymywał, iż działanie dokonuje się poprzez nacisk
jednego rozciągłego przedmiotu na inny. W związku z tym, jeżeli zdarzenia psychiczne nie są rozciągłe, to w jaki sposób
mógłby wystąpić jakiś nacisk lub kontakt pomiędzy tym, czego natura polega na obecności w przestrzeni, a tym co w
przestrzeni nie istnieje.
Jednym ze sposobów na uniknięcie pułapek Kartezjusza jest akceptacja metafizyki całkowicie materialnej. Takie
poglądy propagował przeciwnik Kartezjusza Thomas Hobbes. W dzisiejszej dobie ich zwolennikami są niektórzy
psychologowie behawiorystyczni, którzy głoszą, że to co nazywamy zdarzeniami psychicznymi to w rzeczywistości ,
podobnie jak w przypadku zdarzeń fizycznych, wyłącznie rozmaite kombinacje ruchów materii. Zdania fizyczne dziejące
się w mózgu to myśli i są generowane przez inne zdarzenia przebiegające w świecie materialnym, zarówno wewnątrz
naszego ciała, jak i poza nim, zaś same odpowiadają za powstawanie dalszych łańcuchów wydarzeń fizycznych wewnątrz
i na zewnątrz nas.
Prostota materialistycznego problemu umysł ciało czyni tę koncepcję bardzo ciekawą. Ogromna liczba badań i
wyników naukowych prowadzona przez psychologów, psychiatrów i fizjologów nad fizycznymi podstawami zdań
materialnych, jest podstawą zapewnienia jej wiarygodności. Najnowsze badania nad sp9osobami leczenia zaburzeń
psychicznych tj.: depresja, chaotyczne procesy myślowe, wahania nastrojów, badania wykorzystujące pewne typy
narkotyków jednoznacznie sugerują istnienie powiązań pomiędzy biochemicznym stanem układu nerwowego, a
psychicznym stanem jednostki.
Epifenomenalizm to pogląd głoszący , że nasze myśli czy uczucia nie stanowią zwykłych stanów fizycznych mózgu.
Zamiast tego, otrzymują status ubocznego produktu sekwencji wydarzeń fizycznych w takim sensie, w jakim dym jest
ubocznym skutkiem ogniska.
Innym poglądem jest idealizm, który utrzymuje ,że ma raczej charakter psychiczny niż fizyczny. Teoria ta ukazuje
nam dwie wady: lekceważący stosunek do naszych zdroworozsądkowych przekonań i wyraźną sprzeczność, jaka zachodzi
między nimi, a wynikami badań naukowych.
Dane naukowe dotyczące wpływu np.: narkotyków i zabiegów chirurgicznych na nasze życie mentalne, potwierdzają, że
idealistyczne podejście do tematu umysł-ciało jest trudne do zaakceptowania, nawet jeśli mamy na to niezbite dowody.
Również problem wolnej woli dotyczy człowieka i ma związek z jego całym życiem. Jego decyzjami i
zachowaniem. Wyróżniamy tu dwa problemy : pierwszym jest świadomość własnej wolności, zdolności podejmowania
decyzji, rozważania różnych możliwości działania w różnych sytuacjach i wyciągania własnych, podsumowujących
wniosków. Z innej strony patrząc, okazuje się, że w wielu przypadkach, które uważaliśmy za swobodny wybór, było
efektem wpływu osobistych i społecznych czynników, tak więc nasze decyzje nie były podejmowane w sposób swobodny.
Im więcej dowiadujemy się o funkcjonowaniu natury ludzkiej, to zdajemy sobie sprawę, iż to co robimy, jest rezultatem
naszego wychowania, edukacji, środowiska, natury biologicznej.
Determinizm głosi , że nie istnieje żadna wolność, natomiast teza opozycyjna, utrzymuje, że w pewien sposób i do
pewnego stopnia w ludzkim zachowaniu, daje sią wykryć pewien element wolności.
Najbardziej zaciekłe spory między zwolennikami determinizmu, a jego opozycjonistami, toczyły się na gruncie
teologicznym. W wielu tradycyjnych religijnych broniono jakiejś formy boskiego determinizmu, twierdząc, ze sam Bóg jest
jedynym podmiotem przyczynowości we wszechświecie i on sam określa wszelkie działania ludzkie i przyrodnicze.
Religijny determinizm dowodził, że jeśli Bóg jest wszechmocny i wszechwiedzący, to zdolny jest do kontroli
wszystkich wydarzeń oraz przewidzenia przyszłości i tego co się stanie. Jakakolwiek zaistniała sytuacja lub myśl ludzka,
której Bóg nie znałby wcześniej, stanowiłaby ograniczenie mocy boskiej. Ponieważ w myśl tej teorii, takie ograniczenie
nie byłoby możliwe, dlatego jeszcze przed stworzeniem świata, Bóg musiał znać wszystkie wydarzenia z przyszłości. Tak
więc wszystko co ktokolwiek uczyni, jest predystynowane i z góry zdeterminowane przez uprzednią wiedzę i decyzję
Boga.
Jeśli Bóg jest ostateczną przyczyną wszystkiego co się dzieje i wie o wszystkim co ma się wydarzyć, a człowiek ma
świadomość wolnego wyboru, to tak naprawdę mamy tu do czynienia z wolnością rzekomą. Myślimy, że wybieramy
samodzielnie, a tak naprawdę zostało to określone i zaplanowane przez Boga.
Zgodnie z zasadą, że każde wydarzenie ma swoją przyczynę, to nie tylko zdarzenia psychiczne ale także fizyczne
muszą mieć swoje wyjaśnienia przyczynowe. Maksyma ta dotyczy naszego wyboru: dlaczego właśnie wybrałem to, a nie
coś innego/ /np.: poglądy, decyzje życiowe, cel. Prawdą jest, ze opieramy się na pewnych wzorcach stałych połączeń
pomiędzy naszymi swobodnymi decyzjami, a pozostałymi zdarzeniami i przekonujemy się, że nasze wzorce dostarczają
adekwatnych wskazówek dla konstrukcji rozsądnych albo prawdopodobnych przewidywań przyszłego biegu wyborów
ludzkich, których dokonujemy w ramach określonego stopnia dokładności.
Główne teorie metafizyczne oparte są na systemach antycznych Platona i Arystotelesa.
Platon przedstawia obraz wszechświata w którym stabilna , rzeczywista i niezmienna jest dziedzina idei lub form. Związek
istniejący pomiędzy światem idei, a światem rzeczy materialnych, przedstawia platon w swoim dialogu Timajos, gdzie
sfery rzeczywistości przedstawione są jako wieczne. Świat idei jest to podstawa tego, co dzieje się w świecie materialnym.
Platon wprowadził dodatkowy czynnik zwany demirugiem
istotę zdolną do istnienia na granicy obu światów. Czynnik ten próbuje nakładać na chaos materialny świata, różne formy,
wprowadzając do niego kolistość, trójkątność, brązowość, itp., aż do uzyskania w świecie widzialnym określonego
porządku. Niestety, jest to za duży nacisk i świat bierze udział tylko w ograniczonych okresach. Oznacza to nieustanną jego
zmienność.
Według Platona dusza jest odwieczna i wieczna, niezniszczalna, wędruje od ciała do ciała. Dusza nie należy do
żadnego ze światów, lecz znajduje się pomiędzy nimi tj. światem realnym i światem idealnym. Człowiek składa się z
duszy, a ciało jest tylko jego dodatkiem. Platon pierwszy zauważył, że świat składa się nie tylko z rzeczy i przedmiotów,
ale z rzeczy i przedmiotów podzielonych na gatunki i rodzaje, układające s8ię hierarchiczne. Te gatunki i rodzaje to
mieszkańcy świata idealnego, a świat realny, kształtowany jest wedle tych wzorców gatunkowych i rodzajowych i jest jego
odbitką.
Temat: Metafizyka
Literatura: Filozofia
Autor: Richard H. Popkin, Avrum Stroll