Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
2.8.2. CZYJE NARZADY MOZNA POBRAC?
Czytelnik przypomina sobie Baby Therese i Baby Valentine, anencefaliczne noworodki, ktorych narzady rodzice chcieli oddac do transplantacji, co udaremnily wyroki sadow, stwierdzajace, ze narzadow nie wolno pobierac przed smiercia dawcy. W 1992 roku, krotko po smierci tych dwojga dzieci, doktor Thomas Starzl, chirurg transplantolog z Pittsburga, pobral watrobe od zywego pawiana i przeszczepil ja czlowiekowi umierajacemu wskutek choroby tego narzadu. Pawian - zwierze zdrowe, odczuwajace, obdarzone inteligencja, zywo reagujace, zostal zabity natychmiast po pobraniu narzadu; pacjent umarl dwa miesiace pozniej.3 W sprawe te nie wkroczyl zaden sad i nie zabronil wykorzystania watroby pawiana. Protestowaly wprawdzie niektore grupy ruchu obrony zwierzat, lecz wiek-
180
szosc uczestnikow dyskusji do porzadku dziennego przeszla nad faktem, ze z transplantacja wiazala sie smierc pawiana; dyskusja skoncentrowala sie natomiast na tym, czy takie postepowanie mogloby przyniesc nadzieje wielu ludziom wymagajacym przeszczepu narzadow.
Proby przeszczepiania ludziom organow zwierzecych podejmowano juz od dosc dawna. Pierwsza przeprowadzil doktor James Hardy z Medical Center Uniwersytetu Missisipi, ktory w roku 1964 wszczepil serce szympansa szescdziesiecioczteroletniemu mezczyznie. Serce pracowalo dziewiecdziesiat minut, potem pacjent zmarl.4 Dwadziescia lat pozniej doktor Leonard Bailey z Loma Linda University Medical Center w Kalifornii wszczepil serce pawiana dotknietemu smiertelna chorobe serca dziecku, znanemu pod imieniem Baby Fae. Umarlo ono trzy tygodnie po zabiegu. Operacja ta spotkala sie z prawie jednoglosna dezaprobata opinii publicznej, komentatorow prasowych i bioetykow. Wielu z nich uwaialo ja za moralnie niewlasciwa, dlatego ze w gruncie rzeczy byla eksperymentem na czlowieku: doktor Bailey mial nikle podstawy, by sadzic, ze moze sie udac transplantacja miedzygatunkowa lub "ksenotransplantacja", jak sie ja dzisiaj zwykle nazywa. Niektorzy komentatorzy uwazali, ze najpierw powinien byl dokonac przeszczepow miedzy gatunkami pozaludzkimi, a do ksenotransplantacji przejsc dopiero wtedy, gdyby powiodly sie eksperymenty na zwierzetach. Inni sadzili, ze Bailey przeprowadzil tak dziwna operacje tylko po to, aby byc tym "pierwszym" i aby on i jego zespol zyskali rozglos. W chorze potepienia zabraklo glosow upominajacych sie o pawiana, od ktorego pobrano serce. Pomijajac ledwo slyszalne glosy obroncow zwierzat, nie wzbudzil sprzeciwow fakt, ze zabito zdrowego pawiana, by dac serce Baby Fae.5 W rezultacie podobne badania trwaly nadal. W 1987 roku American National Institutes of Health przekazaly Columbia Presbyterian Medical Center w Nowym Jorku 3,36 miliona dolarow na badania nad implantacja serca szympansa czlowiekowi.6
181
Tradycyjna etyka swietosci zycia zakazuje zabijania i pobierania narzadow od ludzi, ktorzy pozbawieni sa swiadomosci i nigdy juz jej nie odzyskaja; podtrzymuje ten zakaz, nawet jesli rodzice dziecka chca, by bylo dawca. A zarazem bez zadnych wahan pozwala hodowac pawiany i szympansy po to, by je zabijac i wykorzystywac ich narzady. Dlaczego etyka ta ustanawia tak ostra granice miedzy czlowiekiem i innymi zwierzetami? Dlaczego przynaleznosc gatunkowa jakiejs istoty decyduje o tym, jak powinnismy ja traktowac?
182