Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
Geneza i pierwsze publikacje utworu
Inny Świat to utwór, którego źródeł należy szukać w autobiografii autora. Przeżycia i obserwacje obozowe nie mogły pozostać bez
wpływu na sposób myślenia i odczuwania byłego więźnia. Literackie ujęcie tych doświadczeń mogło być zarazem formą
oczyszczenia, próbą analizy niecodziennego zjawiska, jakim był łagier - swoisty mikroświat rządzący się odrębnymi prawami,
stojącymi w sprzeczności z ogólnoludzkimi zasadami współegzystencji. Przede wszystldm jednak utwór ten odbierano jako dokument
historyczny, dowód zniewolenia jednostki, upodlenia przymusową wyczerpującą pracą w skrajnie złych warunkach.
Podobną problematykę podejmowano już wcześniej. Jako punkty odniesienia dla Innego Świata badacze wskazują Wspomnienia z
domu umarłych (Zapiski z martwego domu) Dostojewskiego i Dziennik roku zarazy Daniela Defoe. Pierwsze fragmenty dzieła pisarz
opublikował w 1947 r. w londyńskich Wiadomościach (Zabójca Stalina).
Systematyczną pracę nad całością książkową Herling rozpoczął w 1949 r fw Rugby]. [..] Zastały one opublikowane w
Wiadomościach pod roboczym tytułem Martwi za życia.
Andrzej Ciołkosz przetłumaczył je z rękopisu na język angielski, a Witołd Czerwiński zaniósł je do znanego wydawnictwa londyńskiego
Heinemann. U Heinemanna recenzentem Martwych za życia był znany kiytyk Malcolm Muggeridge, który wspomnienia Herlinga ocenił
niezwykle pozytywnie. Dzięki tej opinii pisarz otrzymał zaliczkę, która pozwoliła mu na dokończenie książki w 1950 ~ Dokładnie rzecz
biorąc, Inny Świat powstał między lipcem 1949 a lipcem 1950 r
Całość, pod nowym tytułem Inny Świat. Zapiski sowieckie, ukazała się po raz pierwszy po angielsku w roku 1951, w doskonałym,
zdaniem autora, tłumaczeniu Josepha Marka (czyli Andrzeja Ciołkosza) i z króciutką przedmową Bertranda Russella.
W. Bolecki pisze dalej, że był to wielki sukces wydawniczy, który pociągnął za sobą wznowienia w Anglii i publikację w Ameryce.
Polskojęzyczna wersja ukazała się najpierw w Anglii (1953, wydawnictwo Gryf), a po kilkunastu latach we Francji (1965, Instytut
Literacki), gdzie była kilka razy wznawiana aż do 1989 r. W Polsce żywot Innego Świata rozpoczęły publikacje w wydawnictwach
podziemnych począwszy od 1980r. (NOWA). Oficjalnie dzieło mogło się ukazać dopiero cenzury w 1989 r. (Czytelnik). Zostało
przyjęte z wielkim zainteresowaniem i wprowadzone do programu szkoły średniej. Dzięki temu jest często wznawiane i obecnie
powszechnie znane w kraju i za granicą. Ukazało się wiele przekładów na języki obce, również poza Europą (m.in. na japoński,
chiński i arabski) Wyjątkowo późno opublikowano utwór w języku francuskim w 1985 r.4.
Czytelnicy doceniali podjętą problematykę oraz literacki sposób ujęcia. Wśród innych dzieł poświęconych tematyce obozowej właśnie
to pozwała zachować wiarę w człowieczeństwo, o którym nie zapomina całkowicie nawet w tak nieludzkich warunkach, jakie panowały
w sowieckich łagrach. Książka zawiera również analizę systemu totalitarnego, która jawi się w pełni poprzez ogląd stosunków
panujących w tym odmiennym świecie (począwszy od powodów i sposobu aresztowania aż do często odkładanego na nieokreślony
czas zwolnienia z łagru).
Odbiór książki dowodzi, że zapotrzebowanie na takie dzieło było ogromne. Nie była to jedyna wypowiedź o takiej tematyce (konteksty
go literackie wskazujemy w rozdziale pt. Inny Świat wobec znanych wypowiedzi o życiu w obozie), jednak właśnie ona zdobyła sobie
szczególne uznanie. Rozważenie fenomenu popularności Innego Świata umożliwi zapewne podjęta dalej refleksja nad treścią i formą
utworu.