Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi


Dziennik Ustaw Rok 1964 Nr 9 poz. 59
wersja obowizujca od 2002.05.10
USTAWA


z dnia 25 lutego 1964 r.


Kodeks rodzinny i opiekuczy


(Tekst opracowany przez INFOR)


(Dz.U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59, zm.: Dz.U. z 1975 r., Nr 45, poz. 234; Dz.U. z 1986 r., Nr 36, poz. 180; Dz.U. z 1990 r., Nr 34, poz. 198; Dz.U. z 1995 r., Nr 83, poz. 417; Dz.U. z 1998 r., Nr 117, poz. 757; Dz.U. z 1999 r., Nr 52, poz. 532; Dz.U.
z 2000 r., Nr 122, poz. 1322; Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1403)


Tytu I


MAESTWO


DZIA I


ZAWARCIE MAESTWA


Art. 1.
[ Zawarcie maestwa ]


1. Maestwo zostaje zawarte, gdy mczyzna i kobieta
jednoczenie obecni zo przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego
owiadczenia, e wstpuj ze sob w zwizek maeski.


2. Maestwo zostaje rwnie zawarte, gdy
mczyzna i kobieta zawierajcy zwizek maeski podlegajcy prawu
wewntrznemu kocioa albo innego zwizku wyznaniowego w obecnoci duchownego
owiadcz wol jednoczesnego zawarcia maestwa podlegajcego prawu polskiemu
i kierownik urzdu stanu cywilnego nastpnie sporzdzi akt maestwa. Gdy
zostan spenione powysze przesanki, maestwo uwaa si za zawarte w chwili
zoenia owiadczenia woli w obecnoci duchownego.


3. Przepis paragrafu poprzedzajcego stosuje si,
jeeli ratyfikowana umowa midzynarodowa lub ustawa regulujca stosunki midzy
pastwem a kocioem albo innym zwizkiem wyznaniowym przewiduje moliwo
wywoania przez zwizek maeski podlegajcy prawu wewntrznemu tego kocioa
albo innego zwizku wyznaniowego takich skutkw, jakie pociga za sob zawarcie
maestwa przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego.


4. [1]
Mczyzna i kobieta, bdcy obywatelami polskimi przebywajcymi za granic,
mog zawrze maestwo przed konsulem lub przed osob wyznaczon do
wykonywania funkcji konsula.




Art. 2.
[ Powdztwo o ustalenie nieistnienia maestwa ]


Jeeli mimo niezachowania przepisw artykuu poprzedzajcego
zosta sporzdzony akt maestwa, kady, kto ma w tym interes prawny, moe
wystpi z powdztwem o ustalenie nieistnienia maestwa.




Art. 3.
[ Dokumenty ]


1. Osoby zamierzajce zawrze maestwo powinny zoy lub
przedstawi kierownikowi urzdu stanu cywilnego dokumenty niezbdne do zawarcia
maestwa, okrelone w odrbnych przepisach.


2. Jeeli otrzymanie dokumentu, ktry osoba
zamierzajca zawrze maestwo jest obowizana zoy lub przedstawi
kierownikowi urzdu stanu cywilnego, napotyka trudne do przezwycienia
przeszkody, sd moe zwolni t osob od obowizku zoenia lub przedstawienia
tego dokumentu.


3. Kierownik urzdu stanu cywilnego wyjania osobom
zamierzajcym zawrze maestwo donioso zwizku maeskiego, przepisy
regulujce prawa i obowizki maonkw oraz przepisy o nazwisku maonkw i o
nazwisku ich dzieci.




Art. 4.
[ Termin zawarcia maestwa ]


Maestwo przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego nie moe
by zawarte przed upywem miesica od dnia, kiedy osoby, ktre zamierzaj je
zawrze, zoyy kierownikowi urzdu stanu cywilnego pisemne zapewnienie, e
nie wiedz o istnieniu okolicznoci wyczajcych zawarcie tego maestwa.
Jednake kierownik urzdu stanu cywilnego moe zezwoli na zawarcie maestwa
przed upywem tego terminu, jeeli przemawiaj za tym wane wzgldy.




Art. 41.
[ Zawiadczenie ]


1. Osobom zamierzajcym zawrze maestwo w sposb
okrelony w art. 1 2 i 3 kierownik urzdu stanu cywilnego wydaje
zawiadczenie stwierdzajce brak okolicznoci wyczajcych zawarcie maestwa
oraz tre i dat zoonych przed nim owiadcze w sprawie nazwisk przyszych
maonkw i ich dzieci.


2. Zawiadczenie traci moc po upywie trzech
miesicy od dnia jego wydania.


3. Wydajc zawiadczenie kierownik urzdu stanu
cywilnego informuje strony o dalszych czynnociach koniecznych do zawarcia
maestwa.




Art. 5.
[ Odmowa przyjcia owiadcze ]


Kierownik urzdu stanu cywilnego, ktry dowiedzia si o
istnieniu okolicznoci wyczajcej zawarcie zamierzonego maestwa, odmwi
przyjcia owiadcze o wstpieniu w zwizek maeski lub wydania
zawiadczenia, o ktrym mowa w art. 41, a w razie wtpliwoci zwrci
si do sdu o rozstrzygnicie, czy maestwo moe by zawarte.




Art. 6.
[ Penomocnictwo ]


1. Z wanych powodw sd moe zezwoli, eby owiadczenie o
wstpieniu w zwizek maeski lub owiadczenie przewidziane w art. 1 2
zostao zoone przez penomocnika.


2. Penomocnictwo powinno by udzielone na pimie z
podpisem urzdowo powiadczonym i wymienia osob, z ktr maestwo ma by
zawarte.




Art. 7.
[ Forma owiadczenia ]


1. Jeeli maestwo jest zawierane przed kierownikiem
urzdu stanu cywilnego, owiadczenia o wstpieniu w zwizek maeski powinny
by zoone publicznie w obecnoci dwch penoletnich wiadkw.


2. Kierownik urzdu stanu cywilnego zapytuje
mczyzn i kobiet, czy zamierzaj zawrze ze sob maestwo, a gdy oboje
odpowiedz na to pytanie twierdzco, wzywa ich do zoenia owiadcze o
wstpieniu w zwizek maeski oraz owiadcze w sprawie nazwisk maonkw i
ich dzieci.


3. Kada z osb zawierajcych maestwo skada
owiadczenie o wstpieniu w zwizek maeski, powtarzajc za kierownikiem
urzdu stanu cywilnego tre owiadczenia lub odczytujc je na gos. Osoba nie
mogca mwi skada owiadczenie o wstpieniu w zwizek maeski podpisujc
akt maestwa.


4. Po zoeniu owiadcze o wstpieniu w zwizek
maeski przez obie strony kierownik urzdu stanu cywilnego ogasza, e
wskutek zgodnych owiadcze obu stron maestwo zostao zawarte.




Art. 8.
[ Obowizki duchownego ]


1. Duchowny, przed ktrym zawierany jest zwizek maeski
podlegajcy prawu wewntrznemu kocioa albo innego zwizku wyznaniowego, nie
moe przyj owiadcze przewidzianych w art. 1 2 - bez uprzedniego
przedstawienia mu zawiadczenia stwierdzajcego brak okolicznoci wyczajcych
zawarcie maestwa, sporzdzonego przez kierownika urzdu stanu cywilnego.


2. Niezwocznie po zoeniu owiadcze, o ktrych
mowa w 1, duchowny sporzdza zawiadczenie stwierdzajce, e owiadczenia
zostay zoone w jego obecnoci przy zawarciu zwizku maeskiego
podlegajcego prawu wewntrznemu kocioa albo innego zwizku wyznaniowego.
Zawiadczenie to podpisuj duchowny, maonkowie i dwaj penoletni wiadkowie
obecni przy zoeniu tych owiadcze.


3. Zawiadczenie, o ktrym mowa w 2, wraz z
zawiadczeniem sporzdzonym przez kierownika urzdu stanu cywilnego na
podstawie art. 41 1 duchowny przekazuje do urzdu stanu cywilnego
przed upywem piciu dni od zawarcia maestwa; nadanie jako przesyki
poleconej w polskim urzdzie pocztowym jest rwnoznaczne z przekazaniem do
urzdu stanu cywilnego. Jeeli zachowanie tego terminu nie jest moliwe z
powodu siy wyszej, bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas trwania
przeszkody.




Art. 9.
[ Postpowanie w razie zagroenia ycia ]


1. W razie niebezpieczestwa grocego bezporednio yciu
jednej ze stron, owiadczenia o wstpieniu w zwizek maeski mog by zoone
niezwocznie przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego bez zoenia lub
przedstawienia dokumentw niezbdnych do zawarcia maestwa. Jednake i w tym
wypadku strony s obowizane zoy zapewnienie, e nie wiedz o istnieniu
okolicznoci wyczajcych zawarcie maestwa.


2. W razie niebezpieczestwa grocego bezporednio
yciu jednej ze stron, owiadczenia przewidziane w art. 1 2 mog by zoone
przed duchownym bez przedstawienia zawiadczenia sporzdzonego przez kierownika
urzdu stanu cywilnego, stwierdzajcego brak okolicznoci wyczajcych
zawarcie maestwa. W takim wypadku strony skadaj przed duchownym
zapewnienie, e nie wiedz o istnieniu okolicznoci wyczajcych zawarcie
maestwa. Przepisy art. 1 3 oraz art. 2 i art. 8 2 i 3 stosuje si
odpowiednio.




Art. 10.
[ Wiek, uniewanienie maestwa ]


1. Nie moe zawrze maestwa osoba nie majca ukoczonych
lat osiemnastu. Jednake z wanych powodw sd opiekuczy moe zezwoli na
zawarcie maestwa kobiecie, ktra ukoczya lat szesnacie, a z okolicznoci
wynika, e zawarcie maestwa bdzie zgodne z dobrem zaoonej rodziny.


2. Uniewanienia maestwa zawartego przez
mczyzn, ktry nie ukoczy lat osiemnastu, oraz przez kobiet, ktra nie
ukoczya lat szesnastu albo bez zezwolenia sdu zawara maestwo po
ukoczeniu lat szesnastu, lecz przed ukoczeniem lat osiemnastu, moe da
kady z maonkw.


3. Nie mona uniewani maestwa z powodu braku
przepisanego wieku, jeeli maonek przed wytoczeniem powdztwa ten wiek
osign.


4. Jeeli kobieta zasza w ci, jej m nie moe
da uniewanienia maestwa z powodu braku przepisanego wieku.




Art. 11.
[ Ubezwasnowolnienie ]


1. Nie moe zawrze maestwa osoba ubezwasnowolniona
cakowicie.


2. Uniewanienia maestwa z powodu
ubezwasnowolnienia moe da kady z maonkw.


3. Nie mona uniewani maestwa z powodu
ubezwasnowolnienia, jeeli ubezwasnowolnienie zostao uchylone.




Art. 12.
[ Uniewanienia maestwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysowego ]


1. Nie moe zawrze maestwa osoba dotknita chorob
psychiczn albo niedorozwojem umysowym. Jeeli jednak stan zdrowia lub umysu
takiej osoby nie zagraa maestwu ani zdrowiu przyszego potomstwa i jeeli
osoba ta nie zostaa ubezwasnowolniona cakowicie, sd moe jej zezwoli na
zawarcie maestwa.


2. Uniewanienia maestwa z powodu choroby
psychicznej albo niedorozwoju umysowego jednego z maonkw moe da kady z
maonkw.


3. Nie mona uniewani maestwa z powodu choroby
psychicznej jednego z maonkw po ustaniu tej choroby.




Art. 13.
[ Zakaz bigamii ]


1. Nie moe zawrze maestwa, kto ju pozostaje w zwizku
maeskim.


2. Uniewanienia maestwa z powodu pozostawania
przez jednego z maonkw w poprzednio zawartym zwizku maeskim moe da
kady, kto ma w tym interes prawny.


3. Nie mona uniewani maestwa z powodu
pozostawania przez jednego z maonkw w poprzednio zawartym zwizku
maeskim, jeeli poprzednie maestwo ustao lub zostao uniewanione, chyba
e ustanie tego maestwa nastpio przez mier osoby, ktra zawara ponownie
maestwo pozostajc w poprzednio zawartym zwizku maeskim.




Art. 14.
[ Uniewanienie maestwa z powodu pokrewiestwa lub powinowactwa ]


1. Nie mog zawrze ze sob maestwa krewni w linii
prostej, rodzestwo ani powinowaci w linii prostej. Jednake z wanych powodw
sd moe zezwoli na zawarcie maestwa midzy powinowatymi.


2. Uniewanienia maestwa z powodu pokrewiestwa
midzy maonkami moe da kady, kto ma w tym interes prawny.


3. Uniewanienia maestwa z powodu powinowactwa
midzy maonkami moe da kady z maonkw.




Art. 15.
[ Uniewanienie maestwa z powodu stosunku przysposobienia ]


1. Nie mog zawrze ze sob maestwa przysposabiajcy i
przysposobiony.


2. Uniewanienia maestwa z powodu stosunku
przysposobienia midzy maonkami moe da kady z maonkw.


3. Nie mona uniewani maestwa z powodu
stosunku przysposobienia midzy maonkami, jeeli stosunek ten usta.




Art. 151.
[ Wady owiadczenia woli ]


1. Maestwo moe by uniewanione, jeeli owiadczenie o
wstpieniu w zwizek maeski lub owiadczenie przewidziane w art. 1 2
zostao zoone:


1) przez osob, ktra z jakichkolwiek powodw znajdowaa
si w stanie wyczajcym wiadome wyraenie woli,


2) pod wpywem bdu co do tosamoci drugiej strony,


3) pod wpywem bezprawnej groby drugiej strony lub osoby
trzeciej, jeeli z okolicznoci wynika, e skadajcy owiadczenie mg si
obawia, e jemu samemu lub innej osobie grozi powane niebezpieczestwo
osobiste.


2. Uniewanienia maestwa z powodu okolicznoci
wymienionych w 1 moe da maonek, ktry zoy owiadczenie dotknite
wad.


3. Nie mona da uniewanienia maestwa po
upywie szeciu miesicy od ustania stanu wyczajcego wiadome wyraenie
woli, od wykrycia bdu lub ustania obawy wywoanej grob - a w kadym wypadku
po upywie lat trzech od zawarcia maestwa.




Art. 16.
[ Penomocnictwo ]


W razie zawarcia maestwa przez penomocnika mocodawca moe
da uniewanienia maestwa, jeeli brak byo zezwolenia sdu na zoenie
owiadczenia o wstpieniu w zwizek maeski przez penomocnika albo jeeli
penomocnictwo byo niewane lub skutecznie odwoane. Jednake nie mona z tego
powodu da uniewanienia maestwa, jeeli maonkowie podjli wsplne
poycie.




Art. 17.
[ Uniewanienie maestwa ]


Maestwo moe by uniewanione tylko z przyczyn
przewidzianych w przepisach dziau niniejszego.




Art. 18.
[ Ustanie maestwa ]


Nie mona uniewani maestwa po jego ustaniu. Nie dotyczy
to jednak uniewanienia z powodu pokrewiestwa midzy maonkami oraz z powodu
pozostawania przez jednego z maonkw w chwili zawarcia maestwa w zawartym
poprzednio zwizku maeskim.




Art. 19.
[ Uniewanienie po mierci maonka ]


1. Jeeli jeden z maonkw wytoczy powdztwo o
uniewanienie maestwa, uniewanienie moe nastpi take po mierci drugiego
maonka, na ktrego miejsce w procesie wystpuje kurator ustanowiony przez
sd.


2. W razie mierci maonka, ktry wytoczy
powdztwo o uniewanienie maestwa, uniewanienia mog dochodzi jego
zstpni.




Art. 20.
[ Zawarcie maestwa w zej wierze ]


1. Orzekajc uniewanienie maestwa, sd orzeka take, czy
i ktry z maonkw zawar maestwo w zej wierze.


2. Za bdcego w zej wierze uwaa si maonka,
ktry w chwili zawarcia maestwa wiedzia o okolicznoci stanowicej podstaw
jego uniewanienia.




Art. 21.
[ Stosowanie przepisw ustawy ]


Do skutkw uniewanienia maestwa w zakresie stosunku
maonkw do wsplnych dzieci oraz w zakresie stosunkw majtkowych midzy
maonkami stosuje si odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym maonek,
ktry zawar maestwo w zej wierze, traktowany jest tak, jak maonek winny
rozkadu poycia maeskiego.




Art. 22.
[ Uprawnienia prokuratora ]


Powdztwo o uniewanienie oraz ustalenie istnienia lub
nieistnienia maestwa moe wytoczy take prokurator.




DZIA II


PRAWA I OBOWIZKI MAONKW


Art.
23.
[ Rwno praw i obowizkw ]


Maonkowie maj rwne prawa i obowizki w maestwie. S
obowizani do wsplnego poycia, do wzajemnej pomocy i wiernoci oraz do
wspdziaania dla dobra rodziny, ktr przez swj zwizek zaoyli.




Art. 24.
[ Rozstrzyganie o istotnych sprawach rodziny ]


Maonkowie rozstrzygaj wsplnie o istotnych sprawach
rodziny; w braku porozumienia kady z nich moe zwrci si o rozstrzygnicie
do sdu.




Art. 25.
[ Nazwisko maonkw ]


1. O nazwisku, ktre kady z maonkw bdzie nosi po
zawarciu maestwa, decyduje jego owiadczenie zoone przed kierownikiem
urzdu stanu cywilnego. Owiadczenie moe by zoone bezporednio po zawarciu
maestwa albo przed sporzdzeniem przez kierownika urzdu stanu cywilnego
zawiadczenia stwierdzajcego brak okolicznoci wyczajcych zawarcie
maestwa.


2. Maonkowie mog nosi wsplne nazwisko bdce
dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Kady z maonkw moe rwnie
zachowa swoje dotychczasowe nazwisko albo poczy z nim dotychczasowe
nazwisko drugiego maonka. Nazwisko utworzone w wyniku poczenia nie moe
skada si z wicej ni dwch czonw.


3. W razie niezoenia owiadczenia w sprawie
nazwiska, kady z maonkw zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.




Art. 26.
[ Powinowactwo ]


Z maestwa wynika powinowactwo midzy maonkiem a krewnymi
drugiego maonka; trwa ono mimo ustania maestwa.




Art. 27.
[ Zaspokajanie potrzeb rodziny ]


Oboje maonkowie obowizani s, kady wedug swych si oraz
swych moliwoci zarobkowych i majtkowych, przyczynia si do zaspokajania
potrzeb rodziny, ktr przez swj zwizek zaoyli. Zadouczynienie temu
obowizkowi moe polega take, w caoci lub w czci, na osobistych
staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wsplnym gospodarstwie domowym.




Art. 28.
[ Nakaz wypacania wynagrodzenia drugiemu maonkowi ]


1. Jeeli jeden z maonkw pozostajcych we wsplnym
poyciu nie spenia cicego na nim obowizku przyczyniania si do
zaspokajania potrzeb rodziny, sd moe nakaza, aeby wynagrodzenie za prac
albo inne nalenoci przypadajce temu maonkowi byy w caoci lub w czci
wypacane do rk drugiego maonka.


2. Nakaz, o ktrym mowa w paragrafie
poprzedzajcym, zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wsplnego poycia
maonkw. Sd moe jednak na wniosek kadego z maonkw nakaz ten zmieni
albo uchyli.




Art. 29.
[ Dziaanie w sprawach zwykego zarzdu ]


W razie przemijajcej przeszkody, ktra dotyczy jednego z
maonkw pozostajcych we wsplnym poyciu, drugi maonek moe za niego
dziaa w sprawach zwykego zarzdu, w szczeglnoci moe bez penomocnictwa
pobiera przypadajce nalenoci, chyba e sprzeciwia si temu maonek,
ktrego przeszkoda dotyczy. Wzgldem osb trzecich sprzeciw jest skuteczny,
jeeli by im wiadomy.




Art. 30.
[ Odpowiedzialno solidarna ]


1. Oboje maonkowie s odpowiedzialni solidarnie za
zobowizania zacignite przez jednego z nich w sprawach wynikajcych z
zaspokajania zwykych potrzeb rodziny.


2. Z wanych powodw sd moe na danie jednego z
maonkw postanowi, e za powysze zobowizania odpowiedzialny jest tylko ten
maonek, ktry je zacign. Postanowienie to moe by uchylone w razie zmiany
okolicznoci.


3. Wzgldem osb trzecich wyczenie
odpowiedzialnoci solidarnej jest skuteczne, jeeli byo im wiadome.




DZIA III


STOSUNKI MAJTKOWE MIDZY MAONKAMI


Rozdzia I


Wsplno ustawowa


Art.
31.
[ Wsplno ustawowa ]


Z chwil zawarcia maestwa powstaje midzy maonkami z mocy
ustawy wsplno majtkowa obejmujca ich dorobek (wsplno ustawowa).
Przedmioty majtkowe nie objte wsplnoci stanowi majtek odrbny kadego z
maonkw.




Art. 32.
[ Dorobek maonkw ]


1. Dorobkiem maonkw s przedmioty majtkowe nabyte w
czasie trwania wsplnoci ustawowej przez oboje maonkw lub przez jednego z nich.


2. W szczeglnoci stanowi dorobek maonkw:


1) pobrane wynagrodzenie za prac oraz za inne usugi
wiadczone osobicie przez ktregokolwiek z maonkw;


2) dochody z majtku wsplnego, jak rwnie z odrbnego
majtku kadego z maonkw.




Art. 33.
[ Majtek odrbny ]


Odrbny majtek kadego z maonkw stanowi:


1) przedmioty majtkowe nabyte przed powstaniem
wsplnoci ustawowej;


2) przedmioty majtkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis
lub darowizn, chyba e spadkodawca lub darczyca inaczej postanowi;


3) przedmioty majtkowe nabyte ze rodkw uzyskanych w
zamian za przedmioty wymienione w dwch punktach poprzedzajcych;


4) przedmioty majtkowe suce wycznie do zaspokajania
osobistych potrzeb jednego z maonkw;


5) przedmioty majtkowe suce do wykonywania zawodu,
jeeli zostay nabyte ze rodkw nalecych do odrbnego majtku maonka
wykonywajcego ten zawd; nie dotyczy to jednak przedmiotw sucych do
prowadzenia gospodarstwa rolnego lub przedsibiorstwa;


6) prawa niezbywalne;


7) przedmioty uzyskane z tytuu odszkodowania za
uszkodzenie ciaa lub wywoanie rozstroju zdrowia albo z tytuu
zadouczynienia za doznan krzywd; nie dotyczy to jednak renty nalenej
poszkodowanemu maonkowi z powodu cakowitej lub czciowej utraty zdolnoci
do pracy zarobkowej albo z powodu zwikszenia si jego potrzeb lub zmniejszenia
widokw powodzenia na przyszo;


8) wierzytelnoci o wynagrodzenie za prac lub za inne
usugi wiadczone osobicie przez jednego z maonkw;


9) przedmioty majtkowe uzyskane z tytuu nagrody za
osobiste osignicia jednego z maonkw;


10) prawa autorskie twrcy, prawa twrcy wynalazku, wzoru
lub projektu racjonalizatorskiego.




Art. 34.
[ Przedmioty zwykego urzdzenia domowego ]


Przedmioty zwykego urzdzenia domowego suce do uytku
obojga maonkw s objte wsplnoci ustawow take w wypadku, gdy zostay
nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowizn, chyba e spadkodawca lub
darczyca inaczej postanowi.




Art. 35.
[ Zakaz dania podziau majtku ]


W czasie trwania wsplnoci ustawowej aden z maonkw nie
moe da podziau majtku wsplnego. Nie moe rwnie rozporzdza ani
zobowizywa si do rozporzdzania udziaem, ktry w razie ustania wsplnoci
przypadnie mu w majtku wsplnym lub w poszczeglnych przedmiotach nalecych
do tego majtku.




Art. 36.
[ Zarzd majtkiem wsplnym ]


1. Oboje maonkowie s obowizani wspdziaa w zarzdzie
majtkiem wsplnym.


2. Kady z maonkw moe wykonywa samodzielnie
zarzd majtkiem wsplnym. Do dokonania czynnoci przekraczajcych zakres
zwykego zarzdu potrzebna jest zgoda drugiego maonka wyraona w formie
wymaganej dla danej czynnoci prawnej.




Art. 37.
[ Potwierdzenie umowy zawartej przez jednego z maonkw ]


1. Wano umowy, ktra zostaa zawarta przez jednego z
maonkw bez wymaganej zgody drugiego, zaley od potwierdzenia umowy przez
drugiego maonka.


2. Druga strona moe wyznaczy maonkowi, ktrego
zgoda jest wymagana, odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje si wolna
po bezskutecznym upywie wyznaczonego terminu.


3. Jednostronna czynno prawna dokonana bez
wymaganej zgody drugiego maonka jest niewana.




Art. 38.
[ Ochrona osb trzecich ]


Jeeli na podstawie czynnoci prawnej dokonanej przez jednego
maonka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje
zwolniona od obowizku, stosuje si odpowiednio przepisy o ochronie osb, ktre
w dobrej wierze dokonay czynnoci prawnej z osob nie uprawnion do
rozporzdzania prawem.




Art. 39.
[ Zezwolenie sdu na dokonanie czynnoci ]


Jeeli jeden z maonkw odmawia zgody na dokonanie czynnoci
przekraczajcej zakres zwykego zarzdu majtkiem wsplnym albo jeeli
porozumienie z nim napotyka trudne do przezwycienia przeszkody, drugi
maonek moe zwrci si do sdu o zezwolenie na dokonanie czynnoci. Sd
udziela zezwolenia, jeeli dokonania czynnoci wymaga dobro rodziny.




Art. 40.
[ Pozbawienie zarzdu majtkiem wsplnym ]


Z wanych powodw sd moe na danie jednego z maonkw
pozbawi drugiego maonka samodzielnego zarzdu majtkiem wsplnym; moe
rwnie postanowi, e na dokonywanie czynnoci przekraczajcych zakres
zwykego zarzdu tym majtkiem wymagane bdzie zamiast zgody drugiego maonka
zezwolenie sdu. Postanowienia te mog by uchylone w razie zmiany
okolicznoci.




Art. 41.
[ Zaspokojenie z majtku wsplnego ]


1. Zaspokojenia z majtku wsplnego moe da take
wierzyciel, ktrego dunikiem jest tylko jeden z maonkw.


2. Jeeli jednak wierzytelno powstaa przed powstaniem
wsplnoci ustawowej albo jeeli dotyczy ona odrbnego majtku jednego z
maonkw, wierzyciel moe da zaspokojenia tylko z odrbnego majtku
dunika oraz z wynagrodzenia za prac lub za inne usugi wiadczone osobicie
przez dunika, jak rwnie z korzyci uzyskanych przez dunika z jego praw
autorskich twrcy, praw twrcy wynalazku, wzoru lub projektu
racjonalizatorskiego.


3. Sd moe ograniczy lub wyczy moliwo
zaspokojenia si z majtku wsplnego przez wierzyciela, ktrego dunikiem jest
tylko jeden z maonkw, jeeli ze wzgldu na charakter wierzytelnoci albo
stopie przyczynienia si maonka bdcego dunikiem do powstania majtku
wsplnego - zaspokojenie z majtku wsplnego byoby sprzeczne z zasadami
wspycia spoecznego.


4. Wierzyciel maonka nie moe w czasie trwania
wsplnoci ustawowej da zaspokojenia z udziau, ktry w razie ustania
wsplnoci przypadnie temu maonkowi w majtku wsplnym lub w poszczeglnych
przedmiotach nalecych do tego majtku.




Art. 42.
[ Skutki ustania wsplnoci majtkowej ]


Od chwili ustania wsplnoci ustawowej stosuje si odpowiednio
do majtku, ktry by ni objty, przepisy o wspwasnoci w czciach
uamkowych z zachowaniem przepisw poniszych.




Art. 43.
[ Udziay w majtku wsplnym ]


1. Oboje maonkowie maj rwne udziay w majtku wsplnym.


2. Jednake z wanych powodw kady z maonkw
moe da, aeby ustalenie udziaw w majtku wsplnym nastpio z
uwzgldnieniem stopnia, w ktrym kady z nich przyczyni si do powstania tego
majtku. Spadkobiercy maonka mog wystpi z takim daniem tylko w wypadku,
gdy ich spadkodawca wytoczy powdztwo o uniewanienie maestwa albo o
rozwd.


3. Przy ocenie, w jakim stopniu kady z maonkw
przyczyni si do powstania majtku wsplnego, uwzgldnia si take nakad
osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wsplnym gospodarstwie domowym.




Art. 44.
(uchylony).




Art. 45.
[ Zwrot wydatkw i nakadw ]


1. Kady z maonkw powinien zwrci wydatki i nakady
poczynione z majtku wsplnego na jego majtek odrbny. Moe da zwrotu
wydatkw i nakadw, ktre poczyni ze swego majtku odrbnego na majtek
wsplny. Zwrotu dokonywa si przy podziale majtku wsplnego; jednake sd moe
nakaza wczeniejszy zwrot, jeeli wymaga tego dobro rodziny.


2. Przepisy powysze stosuje si odpowiednio w
wypadku, gdy dug jednego z maonkw zosta zaspokojony z majtku wsplnego.




Art. 46.
[ Stosowanie odrbnych przepisw ]


W sprawach nie unormowanych w artykuach poprzedzajcych, do
podziau majtku, ktry by objty wsplnoci ustawow, stosuje si
odpowiednio przepisy o dziale spadku.




Rozdzia II


Zmiana lub wyczenie wsplnoci ustawowej


Art.
47.
[ Umowa majtkowa ]


1. Maonkowie mog przez umow wsplno ustawow
rozszerzy, ograniczy lub wyczy. Umowa powinna by zawarta w formie aktu
notarialnego. Mona j zawrze take przed zawarciem maestwa.


2. Maonkowie mog powoywa si wzgldem osb
trzecich na rozszerzenie, ograniczenie lub wyczenie wsplnoci tylko wtedy,
gdy zawarcie przez nich umowy majtkowej oraz jej rodzaj byy tym osobom
wiadome.




Art. 48.
[ Stosowanie przepisw ustawy ]


Do wsplnoci umownej stosuje si odpowiednio przepisy o
wsplnoci ustawowej z zachowaniem przepisw poniszych.




Art. 49.
[ Zakres umowy rozszerzajcej wsplno majtkow ]


1. Nie mona przez umow rozszerzy zakresu wsplnoci na:


1) prawa niezbywalne;


2) wierzytelnoci z tytuu odszkodowania za uszkodzenie ciaa
lub wywoanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodz one do wsplnoci ustawowej,
jak rwnie wierzytelnoci z tytuu zadouczynienia za doznan krzywd;


3) niewymagalne jeszcze wierzytelnoci o wynagrodzenie za
prac albo za inne usugi wiadczone osobicie przez jednego z maonkw.


2. W razie wtpliwoci poczytuje si, e przedmioty
suce wycznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z maonkw nie
zostay wczone do wsplnoci.


3. Spadkodawca lub darczyca moe zastrzec, e
przedmioty przypadajce jednemu z maonkw z tytuu dziedziczenia, zapisu lub
darowizny nie wejd do wsplnoci.




Art. 50.
[ Wczenie majtku odrbnego do wsplnoci ]


Jeeli maonkowie wczyli do wsplnoci przedmioty
majtkowe, ktre przy wsplnoci ustawowej naleayby do ich majtkw
odrbnych:


1) wierzyciel, ktrego dunikiem jest tylko jeden z
maonkw, moe da zaspokojenia z majtku wsplnego take wtedy, gdy
wierzytelno powstaa przed zawarciem maestwa;


2) udziay maonkw w majtku wsplnym w chwili ustania
wsplnoci s rwne, chyba e umwiono si inaczej.




Art. 51.
[ Rozdzielno majtkowa ]


W razie umownego wyczenia wsplnoci kady z maonkw
zachowuje zarwno majtek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majtek nabyty
pniej; zarzdza i rozporzdza caym swoim majtkiem samodzielnie
(rozdzielno majtkowa).




Rozdzia III


Ustanie wsplnoci majtkowej w czasie trwania
maestwa


Art.
52.
[ Ustanie wsplnoci majtkowej ]


1. Z wanych powodw kady z maonkw moe da zniesienia
przez sd wsplnoci majtkowej zarwno ustawowej, jak i umownej.


2. Wsplno majtkowa ustaje z dniem oznaczonym w
wyroku, ktry j znosi.




Art. 53.
[ Ubezwasnowolnienie ]


Wsplno zarwno ustawowa, jak i umowna ustaje z mocy prawa w
razie ubezwasnowolnienia jednego z maonkw.




Art. 54.
[ Powstanie rozdzielnoci majtkowej ]


Z chwil ustania wsplnoci majtkowej midzy maonkami
powstaje midzy nimi rozdzielno majtkowa.




DZIA IV


USTANIE MAESTWA


Art.
55.
[ Uznanie za zmarego ]


1. W razie uznania jednego z maonkw za zmarego
domniemywa si, e maestwo ustao z chwil, ktra w orzeczeniu o uznaniu
tego maonka za zmarego zostaa oznaczona jako chwila jego mierci.


2. Jeeli po uznaniu jednego z maonkw za
zmarego drugi maonek zawar nowy zwizek maeski, zwizek ten nie moe by
uniewaniony z tego powodu, e maonek uznany za zmarego yje albo e jego
mier nastpia w innej chwili anieli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu
za zmarego. Przepisu tego nie stosuje si, jeeli w chwili zawarcia nowego
zwizku maeskiego strony wiedziay, e maonek uznany za zmarego pozostaje
przy yciu.




Art. 56.
[ Przesanki rozwodu ]


1. Jeeli midzy maonkami nastpi zupeny i trway
rozkad poycia, kady z maonkw moe da, aeby sd rozwiza maestwo
przez rozwd.


2. Jednake mimo zupenego i trwaego rozkadu
poycia rozwd nie jest dopuszczalny, jeeli wskutek niego miaoby ucierpie
dobro wsplnych maoletnich dzieci maonkw albo jeeli z innych wzgldw
orzeczenie rozwodu byoby sprzeczne z zasadami wspycia spoecznego.


3. Rozwd nie jest rwnie dopuszczalny, jeeli
da go maonek wycznie winny rozkadu poycia, chyba e drugi maonek
wyrazi zgod na rozwd albo e odmowa jego zgody na rozwd jest w danych
okolicznociach sprzeczna z zasadami wspycia spoecznego.




Art. 57.
[ Orzeczenie o winie ]


1. Orzekajc rozwd sd orzeka take, czy i ktry z
maonkw ponosi win rozkadu poycia.


2. Jednake na zgodne danie maonkw sd
zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku nastpuj skutki takie, jak gdyby
aden z maonkw nie ponosi winy.




Art. 58.
[ Postanowienia wyroku ]


1. W wyroku orzekajcym rozwd sd rozstrzyga o wadzy
rodzicielskiej nad wsplnym maoletnim dzieckiem obojga maonkw oraz orzeka,
w jakiej wysokoci kady z maonkw obowizany jest do ponoszenia kosztw
utrzymania i wychowania dziecka. Sd moe powierzy wykonywanie wadzy jednemu
z rodzicw ograniczajc wadz rodzicielsk drugiego do okrelonych obowizkw
i uprawnie w stosunku do osoby dziecka.


2. Jeeli maonkowie zajmuj wsplne mieszkanie,
sd w wyroku rozwodowym orzeka take o sposobie korzystania z tego mieszkania
przez czas wsplnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych maonkw. W wypadkach
wyjtkowych, gdy jeden z maonkw swym raco nagannym postpowaniem
uniemoliwia wsplne zamieszkiwanie, sd moe nakaza jego eksmisj na danie
drugiego maonka. Na zgodny wniosek stron sd moe w wyroku orzekajcym rozwd
orzec rwnie o podziale wsplnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania
jednemu z maonkw, jeeli drugi maonek wyraa zgod na jego opuszczenie bez
dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastpczego, o ile podzia bd
jego przyznanie jednemu z maonkw s moliwe.


3. Na wniosek jednego z maonkw sd moe w wyroku
orzekajcym rozwd dokona podziau majtku wsplnego, jeeli przeprowadzenie
tego podziau nie spowoduje nadmiernej zwoki w postpowaniu.


4. Orzekajc o wsplnym mieszkaniu maonkw sd
uwzgldnia przede wszystkim potrzeby dzieci i maonka, ktremu powierza
wykonywanie wadzy rodzicielskiej.




Art. 59.
[ Powrt do poprzedniego nazwiska ]


W cigu trzech miesicy od chwili uprawomocnienia si
orzeczenia rozwodu maonek rozwiedziony, ktry wskutek zawarcia maestwa
zmieni swoje dotychczasowe nazwisko, moe przez owiadczenie zoone przed
kierownikiem urzdu stanu cywilnego powrci do nazwiska, ktre nosi przed
zawarciem maestwa.




Art. 60.
[ Obowizek alimentacyjny ]


1. Maonek rozwiedziony, ktry nie zosta uznany za
wycznie winnego rozkadu poycia i ktry znajduje si w niedostatku, moe
da od drugiego maonka rozwiedzionego dostarczania rodkw utrzymania w
zakresie odpowiadajcym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz
moliwociom zarobkowym i majtkowym zobowizanego.


2. Jeeli jeden z maonkw zosta uznany za
wycznie winnego rozkadu poycia, a rozwd pociga za sob istotne
pogorszenie sytuacji materialnej maonka niewinnego, sd na danie maonka
niewinnego moe orzec, e maonek wycznie winny obowizany jest przyczynia
si w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb maonka
niewinnego, chociaby ten nie znajdowa si w niedostatku.


3. Obowizek dostarczania rodkw utrzymania
maonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego maonka nowego
maestwa. Jednake gdy zobowizanym jest maonek rozwiedziony, ktry nie
zosta uznany za winnego rozkadu poycia, obowizek ten wygasa take z upywem
piciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba e ze wzgldu na wyjtkowe okolicznoci
sd, na danie uprawnionego, przeduy wymieniony termin picioletni.




Art. 61.
[ Stosowanie przepisw ustawy ]


Z zastrzeeniem przepisu artykuu poprzedzajcego do obowizku
dostarczania rodkw utrzymania przez jednego z maonkw rozwiedzionych
drugiemu stosuje si odpowiednio przepisy o obowizku alimentacyjnym midzy krewnymi.




DZIA
V


SEPARACJA


Art. 611.

[ Przesanki separacji ]


1. Jeeli midzy maonkami nastpi zupeny rozkad
poycia, kady z maonkw moe da, aeby sd orzek separacj.


2. Jednake mimo zupenego rozkadu poycia
orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeeli wskutek niej miaoby
ucierpie dobro wsplnych maoletnich dzieci maonkw albo jeeli z innych
wzgldw orzeczenie separacji byoby sprzeczne z zasadami wspycia
spoecznego.


3. Jeeli maonkowie nie maj wsplnych
maoletnich dzieci, sd moe orzec separacj na podstawie zgodnego dania
maonkw.




Art. 612.
[ Orzeczenie rozwodu ]


1. Jeeli jeden z maonkw da orzeczenia separacji, a
drugi orzeczenia rozwodu i danie to jest uzasadnione, sd orzeka rozwd.


2. Jeeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest
dopuszczalne, a danie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sd orzeka
separacj.




Art. 613.
[ Orzeczenie separacji ]


1. Przy orzekaniu separacji stosuje si przepisy art. 57 i
art. 58.


2. Orzekajc separacj na podstawie zgodnego
dania maonkw, sd nie orzeka o winie rozkadu poycia. W tym wypadku
nastpuj skutki takie, jak gdyby aden z maonkw nie ponosi winy.




Art. 614.
[ Skutki orzeczenia separacji ]


1. Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwizanie
maestwa przez rozwd, chyba e ustawa stanowi inaczej.


2. Maonek pozostajcy w separacji nie moe
zawrze maestwa.


3. Jeeli wymagaj tego wzgldy susznoci,
maonkowie pozostajcy w separacji obowizani s do wzajemnej pomocy.


4. Do obowizku dostarczania rodkw utrzymania
przez jednego z maonkw pozostajcych w separacji drugiemu stosuje si
odpowiednio przepisy art. 60, z wyjtkiem 3.


5. Przepisu art. 59 nie stosuje si.




Art. 615.
[ Rozdzielno majtkowa ]


Orzeczenie separacji powoduje powstanie midzy maonkami
rozdzielnoci majtkowej.




Art. 616.
[ Zniesienie separacji ]


1. Na zgodne danie maonkw sd orzeka o zniesieniu
separacji.


2. Z chwil zniesienia separacji ustaj jej skutki.


3. Znoszc separacj, sd rozstrzyga o wadzy
rodzicielskiej nad wsplnym maoletnim dzieckiem obojga maonkw. Na zgodny
wniosek maonkw sd orzeka o utrzymaniu midzy maonkami rozdzielnoci
majtkowej.




Tytu II


POKREWIESTWO


DZIA I


RODZICE I DZIECI


Rozdzia I


Pochodzenie dziecka


Art.
62.
[ Domniemanie pochodzenia dziecka ]


1. Jeeli dziecko urodzio si w czasie trwania maestwa
albo przed upywem trzystu dni od jego ustania lub uniewanienia, domniemywa
si, e pochodzi ono od ma matki. Domniemania tego nie stosuje si, jeeli
dziecko urodzio si po upywie trzystu dni od orzeczenia separacji.


2. Jeeli dziecko urodzio si przed upywem
trzystu dni od ustania lub uniewanienia maestwa, lecz po zawarciu przez
matk drugiego maestwa, domniemywa si, e pochodzi ono od drugiego ma.


3. Domniemania powysze mog by obalone tylko na
skutek powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa.




Art. 63.
[ Powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa ]


M matki moe wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa w
cigu szeciu miesicy od dnia, w ktrym dowiedzia si o urodzeniu dziecka
przez on.




Art. 64.
[ Ubezwasnowolnienie ma matki ]


1. Jeeli m matki zosta cakowicie ubezwasnowolniony z
powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburze psychicznych, na ktre
zapad w cigu terminu do wytoczenia powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa,
powdztwo moe wytoczy jego przedstawiciel ustawowy. Termin do wytoczenia
powdztwa wynosi w tym wypadku sze miesicy od dnia ustanowienia
przedstawiciela ustawowego, a jeeli przedstawiciel powzi wiadomo o
urodzeniu si dziecka dopiero pniej - sze miesicy od dnia, w ktrym t wiadomo
powzi.


2. Jeeli przedstawiciel ustawowy ma cakowicie
ubezwasnowolnionego nie wytoczy powdztwa o zaprzeczenie ojcostwa, m moe
wytoczy powdztwo po uchyleniu ubezwasnowolnienia. Termin do wytoczenia
powdztwa wynosi w tym wypadku sze miesicy od dnia uchylenia
ubezwasnowolnienia, a jeeli m powzi wiadomo o urodzeniu si dziecka
dopiero pniej - sze miesicy od dnia w ktrym t wiadomo powzi.




Art. 65.
[ Zaburzenia psychiczne ]


Jeeli m matki zapad na chorob psychiczn lub innego
rodzaju zaburzenia psychiczne w cigu terminu do wytoczenia powdztwa o
zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwasnowolnienia
cakowitego nie zosta ubezwasnowolniony, moe on wytoczy powdztwo w cigu
szeciu miesicy od ustania choroby lub zaburze, a gdy powzi wiadomo o
urodzeniu si dziecka dopiero pniej - w cigu szeciu miesicy od dnia, w
ktrym t wiadomo powzi.




Art. 66.
[ Pozwani w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa ]


M matki powinien wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa
przeciwko dziecku i matce, a jeeli matka nie yje - przeciwko dziecku.




Art. 67.
[ Obalenie domniemania ]


Jeeli dziecko urodzio si po upywie sto osiemdziesitego
dnia od zawarcia maestwa, a przed upywem trzechsetnego dnia od jego ustania
lub uniewanienia, obalenie domniemania ojcostwa moe nastpi tylko przez
wykazanie niepodobiestwa, eby m mg by ojcem dziecka.




Art. 68.
[ Obalenie domniemania ojcostwa ]


1. Jeeli dziecko urodzio si przed upywem sto osiemdziesitego
dnia od zawarcia maestwa, do obalenia domniemania ojcostwa wystarcza, jeeli
w procesie o zaprzeczenie ojcostwa m zoy owiadczenie, e nie jest ojcem
dziecka.


2. Jeeli jednak m obcowa z matk dziecka nie
dawniej ni w trzechsetnym, a nie pniej ni w sto osiemdziesitym pierwszym
dniu przed urodzeniem si dziecka albo jeeli zawierajc maestwo wiedzia,
e ona jest w ciy, obalenie domniemania ojcostwa moe nastpi tylko wtedy,
gdy zachodzi niepodobiestwo, eby m mg by ojcem dziecka.




Art. 69.
[ Powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa ]


1. Matka moe wytoczy powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa
swego ma w cigu szeciu miesicy od urodzenia dziecka.


2. Matka powinna wytoczy powdztwo o zaprzeczenie
ojcostwa przeciwko mowi i dziecku, a jeeli m nie yje - przeciwko dziecku.


3. Obalenie domniemania ojcostwa moe nastpi
tylko przez wykazanie niepodobiestwa, eby m mg by ojcem dziecka.




Art. 70.
[ Uprawnienia dziecka ]


1. Dziecko po dojciu do penoletnoci moe wytoczy
powdztwo o zaprzeczenie ojcostwa ma swojej matki, nie pniej jednak jak w
cigu trzech lat od osignicia penoletnoci.


2. Dziecko powinno wytoczy powdztwo przeciwko
mowi swojej matki i matce, a jeeli matka nie yje - przeciwko jej mowi.
Jeeli m matki nie yje, powdztwo powinno by wytoczone przeciwko kuratorowi
ustanowionemu przez sd opiekuczy.


3. Obalenie domniemania ojcostwa moe nastpi
tylko przez wykazanie niepodobiestwa, eby m matki mg by ojcem dziecka.




Art. 71.
[ Niedopuszczalno zaprzeczenia ojcostwa ]


Zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne po mierci
dziecka.




Art. 72.
[ Ustalenie ojcostwa ]


Jeeli nie zachodzi domniemanie, e ojcem dziecka jest m
jego matki, albo gdy domniemanie takie zostao obalone, ustalenie ojcostwa moe
nastpi albo przez uznanie dziecka przez ojca, albo na mocy orzeczenia sdu.




Art. 73.
[ Zakres przedstawicielstwa ]


Przedstawiciel ustawowy ojca nie majcego penej zdolnoci do
czynnoci prawnych nie moe w jego imieniu dziecka uzna.




Art. 74.
[ Zgoda przedstawiciela ustawowego ]


Do uznania dziecka przez ojca majcego ograniczon zdolno do
czynnoci prawnych potrzebna jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego.




Art. 75.
[ Uznanie dziecka pocztego ]


Mona uzna dziecko nawet nie urodzone, jeeli zostao ju
poczte.




Art. 76.
[ Wyczenie moliwoci uznania dziecka ]


Uznanie dziecka nie moe nastpi po jego mierci, chyba e
dziecko pozostawio zstpnych.




Art. 77.
[ Zgoda matki na uznanie dziecka ]


1. Jeeli dziecko jest maoletnie, do jego uznania potrzebna
jest zgoda matki. Jeeli matka nie yje albo jeeli nie przysuguje jej wadza
rodzicielska, albo jeeli porozumienie si z matk napotyka trudne do
przezwycienia przeszkody, zamiast jej zgody potrzebna jest zgoda ustawowego
przedstawiciela dziecka.


2. Do uznania dziecka pocztego potrzebna jest
zgoda matki.


3. Do uznania dziecka penoletniego potrzebna jest
jego zgoda oraz zgoda matki, chyba e matka nie yje albo e porozumienie si z
ni napotyka trudne do przezwycienia przeszkody.




Art. 78.
[ Forma wyraenia zgody ]


1. Zgoda osb wymienionych w artykule poprzedzajcym powinna
by wyraona w formie przewidzianej dla uznania dziecka albo na pimie z
podpisem urzdowo powiadczonym.


2. Zgoda moe by wyraona bd przed uznaniem,
bd jednoczenie z nim, bd w cigu trzech miesicy od daty uznania.




Art. 79.
[ Szczeglne sposoby uznania dziecka ]


1. Uznanie dziecka moe nastpi przed kierownikiem urzdu
stanu cywilnego albo przed sdem opiekuczym, a za granic - przed polskim
konsulem lub osob wyznaczon do wykonywania funkcji konsula, jeeli uznanie
dotyczy dziecka, ktrego rodzice s obywatelami polskimi.


2. W razie niebezpieczestwa grocego bezporednio
yciu ojca lub dziecka, uznanie dziecka moe nastpi take przed notariuszem.




Art. 80.
[ Wada owiadczenia woli ]


1. Mczyzna, ktry dziecko uzna, moe w cigu roku od daty
uznania da jego uniewanienia z powodu wady swego owiadczenia woli.


2. Przepis powyszy stosuje si odpowiednio do
owiadczenia osoby, ktrej zgoda jest potrzebna do wanoci uznania.




Art. 81.
[ Uprawnienie dziecka ]


1. Dziecko, ktre zostao uznane przed osigniciem
penoletnoci, moe da uniewanienia uznania, jeeli mczyzna, ktry je
uzna, nie jest jego ojcem.


2. Z daniem tym dziecko moe wystpi po dojciu
do penoletnoci, nie pniej jednak jak w cigu trzech lat od jej osignicia.




Art. 82.
[ Powdztwo o uniewanienie uznania ]


1. Jeeli mczyzna, ktry dziecko uzna, da uniewanienia
swego uznania, powdztwo powinno by wytoczone przeciwko dziecku i matce, a
jeeli matka nie yje - przeciwko dziecku.


2. Jeeli matka da uniewanienia uznania,
powdztwo powinno by wytoczone przeciwko dziecku i mczynie, ktry dziecko
uzna, a jeeli mczyzna ten nie yje - przeciwko dziecku.


3. Jeeli dziecko da uniewanienia uznania,
powdztwo powinno by wytoczone przeciwko mczynie, ktry dziecko uzna, i
przeciwko matce, a jeeli matka nie yje - przeciwko mczynie, ktry dziecko
uzna. Jeeli mczyzna ten nie yje, powdztwo powinno by wytoczone przeciwko
kuratorowi ustanowionemu przez sd opiekuczy.




Art. 83.
[ Niedopuszczalno uniewanienia uznania dziecka ]


Po mierci dziecka uniewanienie uznania nie jest
dopuszczalne.




Art. 84.
[ Sdowe ustalenie ojcostwa ]


1. Sdowego ustalenia ojcostwa moe da zarwno samo
dziecko, jak i jego matka. Jednake matka nie moe wystpi z takim daniem po
osigniciu przez dziecko penoletnoci.


2. Powdztwo o ustalenie ojcostwa wytacza si
przeciwko domniemanemu ojcu, a gdy ten nie yje - przeciwko kuratorowi
ustanowionemu przez sd opiekuczy.




Art. 85.
[ Domniemanie ojcostwa ]


1. Domniemywa si, e ojcem dziecka jest ten, kto obcowa z
matk dziecka nie dawniej ni w trzechsetnym, a nie pniej ni w sto
osiemdziesitym pierwszym dniu przed urodzeniem si dziecka.


2. Okoliczno, e matka w tym okresie obcowaa
take z innym mczyzn, moe by podstaw do obalenia domniemania tylko wtedy,
gdy z okolicznoci wynika, e ojcostwo innego mczyzny jest bardziej
prawdopodobne.




Art. 86.
[ Uprawnienia prokuratora ]


Powdztwo o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka
oraz o uniewanienie uznania dziecka moe wytoczy take prokurator.




Rozdzia II


Stosunki midzy rodzicami a dziemi


Oddzia 1


Przepisy oglne


Art. 87.
[ Obowizek rodzicw i dzieci ]


Rodzice i dzieci obowizani s wspiera si wzajemnie.




Art. 88.
[ Nazwisko dziecka ]


1.Dziecko, co do ktrego istnieje domniemanie, e pochodzi
ono od ma matki, nosi jego nazwisko, chyba e maonkowie owiadczyli, e
dziecko nosi bdzie nazwisko matki. Owiadczenia w tej sprawie skadane s
jednoczenie ze zoeniem owiadcze w sprawie nazwisk przyszych maonkw.


2. Przepis powyszy stosuje si odpowiednio do
nazwiska dziecka, ktrego rodzice zawarli maestwo po urodzeniu si dziecka.
Jeeli rodzice zawarli maestwo po ukoczeniu przez dziecko trzynastego roku
ycia, do zmiany nazwiska dziecka potrzebne jest take wyraenie zgody przez
dziecko osobicie.




Art. 89.
[ Nazwisko dziecka ]


1. Jeeli ojcostwo zostao ustalone przez uznanie dziecka, dziecko
nosi nazwisko ojca, chyba e ten za zgod osb, ktrych zgoda jest potrzebna do
wanoci uznania, zoy przy uznaniu dziecka owiadczenie, e nosi ono bdzie
nazwisko matki; jeeli w chwili uznania dziecko ukoczyo ju trzynasty rok
ycia, potrzebne jest take wyraenie zgody przez dziecko osobicie.


2. Sd w wyroku ustalajcym ojcostwo albo sd
opiekuczy w wydanym pniej postanowieniu nadaje dziecku na jego wniosek albo
na wniosek jego przedstawiciela ustawowego nazwisko ojca. Jeeli dziecko
ukoczyo lat trzynacie, do nadania nazwiska ojca potrzebne jest take
wyraenie zgody przez dziecko osobicie.


3. Jeeli ojcostwa dziecka nie ustalono, dziecko
nosi nazwisko matki. Jeeli oboje rodzice s nieznani, sd opiekuczy nadaje
dziecku nazwisko.




Art. 90.
[ Nadanie dziecku nazwiska ma matki ]


1. Jeeli matka maoletniego dziecka zawara maestwo z
mczyzn, ktry nie jest ojcem tego dziecka, maonkowie mog zoy przed
kierownikiem urzdu stanu cywilnego owiadczenie, e dziecko bdzie nosio
nazwisko ma matki. Jeeli dziecko ukoczyo lat trzynacie, do nadania
nazwiska ma matki potrzebne jest wyraenie zgody przez dziecko osobicie.


2. Nadanie dziecku nazwiska ma matki nie jest
dopuszczalne, jeeli nosi ono nazwisko ojca, chyba e nazwisko ojca zostao
nadane na podstawie sdowego ustalenia ojcostwa.




Art. 91.
[ Obowizki dziecka ]


1. Dziecko, ktre ma dochody z wasnej pracy, powinno
przyczynia si do pokrywania kosztw utrzymania rodziny, jeeli mieszka u
rodzicw.


2. Dziecko, ktre pozostaje na utrzymaniu rodzicw
i mieszka u nich, jest obowizane pomaga im we wsplnym gospodarstwie.




Oddzia 2


Wadza rodzicielska


Art.
92.
[ Czas trwania wadzy rodzicielskiej ]


Dziecko pozostaje a do penoletnoci pod wadz rodzicielsk.




Art. 93.
[ Uprawnienia maonkw ]


1. Wadza rodzicielska przysuguje obojgu rodzicom.


2. Jednake w razie sdowego ustalenia ojcostwa
wadza rodzicielska przysuguje ojcu tylko wtedy, gdy przyzna mu j sd w
wyroku ustalajcym ojcostwo. Sd opiekuczy moe ojcu przyzna wadz
rodzicielsk take po ustaleniu ojcostwa.




Art. 94.
[ Przysugiwanie wadzy rodzicielskiej jednemu z rodzicw ]


1. Jeeli jedno z rodzicw nie yje albo nie ma penej
zdolnoci do czynnoci prawnych, wadza rodzicielska przysuguje drugiemu z
rodzicw. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodzicw zostao pozbawione
wadzy rodzicielskiej albo gdy jego wadza rodzicielska ulega zawieszeniu.


2. Jeeli ojcostwo nie zostao ustalone albo jeeli
zostao ustalone sdownie bez przyznania ojcu wadzy rodzicielskiej, wadza
rodzicielska przysuguje matce.


3. Jeeli adnemu z rodzicw nie przysuguje wadza
rodzicielska albo jeeli rodzice s nieznani, ustanawia si dla dziecka opiek.




Art. 95.
[ Zakres wadzy rodzicielskiej ]


1. Wadza rodzicielska obejmuje w szczeglnoci obowizek i
prawo rodzicw do wykonywania pieczy nad osob i majtkiem dziecka oraz do
wychowania dziecka.


2. Dziecko pozostajce pod wadz rodzicielsk
winno rodzicom posuszestwo.


3. Wadza rodzicielska powinna by wykonywana tak,
jak tego wymaga dobro dziecka i interes spoeczny.




Art. 96.
[ Wychowanie dziecka ]


Rodzice wychowuj dziecko pozostajce pod ich wadz
rodzicielsk i kieruj nim. Obowizani s troszczy si o fizyczny i duchowy
rozwj dziecka i przygotowywa je naleycie do pracy dla dobra spoeczestwa
odpowiednio do jego uzdolnie.




Art. 97.
[ Obowizki rodzicw ]


1. Jeeli wadza rodzicielska przysuguje obojgu rodzicom,
kade z nich jest obowizane i uprawnione do jej wykonywania.


2. Jednake o istotnych sprawach dziecka rodzice
rozstrzygaj wsplnie; w braku porozumienia midzy nimi rozstrzyga sd
opiekuczy.




Art. 98.
[ Reprezentowanie dziecka ]


1. Rodzice s przedstawicielami ustawowymi dziecka
pozostajcego pod ich wadz rodzicielsk. Jeeli dziecko pozostaje pod wadz
rodzicielsk obojga rodzicw, kade z nich moe dziaa samodzielnie jako
przedstawiciel ustawowy dziecka.


2. Jednake adne z rodzicw nie moe reprezentowa
dziecka:


1) przy czynnociach prawnych midzy dziemi
pozostajcymi pod ich wadz rodzicielsk;


2) przy czynnociach prawnych midzy dzieckiem a jednym z
rodzicw lub jego maonkiem, chyba e czynno prawna polega na bezpatnym
przysporzeniu na rzecz dziecka albo e dotyczy nalenych dziecku od drugiego z
rodzicw rodkw utrzymania i wychowania.


3. Przepisy paragrafu poprzedzajcego stosuje si
odpowiednio w postpowaniu przed sdem lub innym organem pastwowym.




Art. 99.
[ Kurator ]


Jeeli adne z rodzicw nie moe reprezentowa dziecka
pozostajcego pod wadz rodzicielsk, reprezentuje je kurator ustanowiony
przez sd opiekuczy.




Art. 100.
[ Pomoc organw pastwa ]


Sd opiekuczy i inne organy pastwowe obowizane s udziela
pomocy rodzicom, jeeli jest ona potrzebna do naleytego wykonywania wadzy
rodzicielskiej; w szczeglnoci kade z rodzicw moe zwrci si do sdu
opiekuczego o odebranie dziecka zatrzymanego przez osob nieuprawnion.




Art. 101.
[ Zarzd majtkiem dziecka ]


1. Rodzice obowizani s sprawowa z naleyt starannoci
zarzd majtkiem dziecka pozostajcego pod ich wadz rodzicielsk.


2. Zarzd sprawowany przez rodzicw nie obejmuje
zarobku dziecka ani przedmiotw oddanych mu do swobodnego uytku.


3. Rodzice nie mog bez zezwolenia sdu
opiekuczego dokonywa czynnoci przekraczajcych zakres zwykego zarzdu ani
wyraa zgody na dokonywanie takich czynnoci przez dziecko.




Art. 102.
[ Ograniczenia zarzdu ]


W umowie darowizny albo w testamencie mona zastrzec, e przedmioty
przypadajce dziecku z tytuu darowizny lub testamentu nie bd objte zarzdem
sprawowanym przez rodzicw. W wypadku takim, gdy darczyca lub spadkodawca nie
wyznaczy zarzdcy, sprawuje zarzd kurator ustanowiony przez sd opiekuczy.




Art. 103.
[ Wykorzystanie dochodw dziecka ]


Czysty dochd z majtku dziecka powinien by przede wszystkim
obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzestwa, ktre
wychowuje si razem z nim, nadwyka za na inne uzasadnione potrzeby rodziny.




Art. 104.
[ Inwentarz majtku dziecka ]


Jeeli wadza rodzicielska przysuguje tylko jednemu z
rodzicw, sd opiekuczy moe mu nakaza, eby sporzdzi inwentarz majtku
dziecka i przedstawi go sdowi oraz eby zawiadamia sd o waniejszych
zmianach w stanie tego majtku.




Art. 105.
[ Ustanie zarzdu ]


Po ustaniu zarzdu rodzice obowizani s odda dziecku lub
jego przedstawicielowi ustawowemu zarzdzany przez nich majtek dziecka. Na
danie dziecka lub jego przedstawiciela ustawowego, zgoszone przed upywem
roku od ustania zarzdu, rodzice obowizani s zoy rachunek z zarzdu.
danie to nie moe jednak dotyczy dochodw z majtku pobranych w czasie wykonywania
wadzy rodzicielskiej.




Art. 106.
[ Zmiana orzeczenia o rozwodzie ]


Jeeli wymaga tego dobro dziecka, sd opiekuczy, w razie zmiany
okolicznoci, moe zmieni zawarte w wyroku orzekajcym rozwd orzeczenie o
wadzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania.




Art. 107.
[ Powierzenie wadzy rodzicielskiej jednemu z rodzicw ]


1. Jeeli wadza rodzicielska przysuguje obojgu rodzicom
nie pozostajcym ze sob w zwizku maeskim, sd opiekuczy moe powierzy
wykonywanie wadzy rodzicielskiej jednemu z nich, ograniczajc wadz
rodzicielsk drugiego do okrelonych obowizkw i uprawnie w stosunku do osoby
dziecka.


2. Przepis powyszy stosuje si odpowiednio w
wypadku, gdy rodzice pozostaj ze sob w zwizku maeskim, lecz yj w
rozczeniu.




Art. 108.
[ Dziecko ubezwasnowolnione cakowicie ]


Rodzice, ktrzy wykonywaj wadz rodzicielsk nad dzieckiem
ubezwasnowolnionym cakowicie, podlegaj takim ograniczeniom, jakim podlega opiekun.




Art. 109.
[ Zarzdzenia w celu ochrony dobra dziecka ]


1. Jeeli dobro dziecka jest zagroone, sd opiekuczy wyda
odpowiednie zarzdzenia.


2. Sd opiekuczy moe w szczeglnoci:


1) zobowiza rodzicw oraz maoletniego do okrelonego
postpowania z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych
zarzdze,


2) okreli, jakie czynnoci nie mog by przez rodzicw
dokonywane bez zezwolenia sdu, albo podda rodzicw innym ograniczeniom, jakim
podlega opiekun,


3) podda wykonywanie wadzy rodzicielskiej staemu
nadzorowi kuratora sdowego,


4) skierowa maoletniego do organizacji lub instytucji
powoanej do przygotowania zawodowego albo do innej placwki sprawujcej
czciow piecz nad dziemi,


5) zarzdzi umieszczenie maoletniego w rodzinie
zastpczej albo w placwce opiekuczo-wychowawczej.


3. Sd opiekuczy moe take powierzy zarzd
majtkiem maoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.


4. W przypadku, o ktrym mowa w 2 pkt 5, sd
opiekuczy zawiadamia powiatowe centrum pomocy rodzinie, ktre udziela rodzinie
maoletniego odpowiedniej pomocy i skada sdowi opiekuczemu sprawozdania
dotyczce sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w terminach okrelonych przez
sd, a take wsppracuje z kuratorem sdowym. Sd opiekuczy, ze wzgldu na
okolicznoci uzasadniajce umieszczenie maoletniego w rodzinie zastpczej albo
w placwce opiekuczo-wychowawczej, rozway take ustanowienie nadzoru kuratora
sdowego nad sposobem wykonywania wadzy rodzicielskiej nad maoletnim.




Art. 110.
[ Zawieszenie wadzy rodzicielskiej ]


1. W razie przemijajcej przeszkody w wykonywaniu wadzy
rodzicielskiej sd opiekuczy moe orzec jej zawieszenie.


2. Zawieszenie bdzie uchylone, gdy jego przyczyna
odpadnie.




Art. 111.
[ Pozbawienie wadzy rodzicielskiej ]


1. Jeeli wadza rodzicielska nie moe by wykonywana z
powodu trwaej przeszkody albo jeeli rodzice naduywaj wadzy rodzicielskiej
lub w sposb racy zaniedbuj swe obowizki wzgldem dziecka, sd opiekuczy
pozbawi rodzicw wadzy rodzicielskiej. Pozbawienie wadzy rodzicielskiej moe
by orzeczone take w stosunku do jednego z rodzicw.


1a. Sd moe pozbawi rodzicw wadzy
rodzicielskiej, jeeli mimo udzielonej pomocy nie ustay przyczyny zastosowania
art. 109 2 pkt 5, a w szczeglnoci gdy rodzice trwale nie interesuj si
dzieckiem.


2. W razie ustania przyczyny, ktra bya podstaw
pozbawienia wadzy rodzicielskiej, sd opiekuczy moe wadz rodzicielsk
przywrci.




Art. 112.
[ Orzeczenie o pozbawieniu lub zawieszeniu wadzy rodzicielskiej ]


Pozbawienie wadzy rodzicielskiej lub jej zawieszenie moe by
orzeczone take w wyroku orzekajcym rozwd lub uniewanienie maestwa.




Art. 1121.
[ Bieca opieka nad maoletnim ]


Jeeli sd opiekuczy nie postanowi inaczej, obowizek i prawo
wykonywania biecej pieczy nad osob maoletniego umieszczonego w rodzinie
zastpczej albo w placwce opiekuczo-wychowawczej, jego wychowania oraz reprezentowania
w dochodzeniu wiadcze przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb jego utrzymania
nale do rodziny zastpczej albo placwki opiekuczo-wychowawczej. Inne
obowizki i prawa wynikajce z wadzy rodzicielskiej nale do rodzicw
maoletniego.




Art. 1122.
[ Rodziny zastpcze ]


Sprawy doboru rodzin zastpczych oraz wspdziaania sdw
opiekuczych z organami administracji pastwowej w tych sprawach, a take
zakresu i form pomocy Pastwa na rzecz dzieci umieszczonych w rodzinach
zastpczych i zasady odpatnoci rodzicw za pobyt ich dzieci w tych rodzinach
oraz postpowanie w tych sprawach - reguluj odrbne przepisy.




Art. 113.
[ Zakaz osobistej stycznoci z dzieckiem ]


1. Jeeli wymaga tego dobro dziecka, sd opiekuczy zakae
rodzicom pozbawionym wadzy rodzicielskiej osobistej stycznoci z dzieckiem.


2.W wyjtkowych wypadkach sd opiekuczy moe
ograniczy osobist styczno z dzieckiem rodzicw, ktrych wadza rodzicielska
zostaa ograniczona, przez umieszczenie dziecka w rodzinie zastpczej lub w
placwce opiekuczo-wychowawczej.




DZIA II


PRZYSPOSOBIENIE


Art.
114.
[ Przysposobienie maoletniego ]


1. Przysposobi mona osob maoletni, tylko dla jej dobra.


2. Wymaganie maoletnoci powinno by spenione w
dniu zoenia wniosku o przysposobienie.




Art. 1141.
[ Przesanki przysposobienia ]


1. Przysposobi moe osoba majca pen zdolno do
czynnoci prawnych, jeeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniaj przekonanie,
e bdzie naleycie wywizywaa si z obowizkw przysposabiajcego.


2. Midzy przysposabiajcym a przysposobionym
powinna istnie odpowiednia rnica wieku.




Art. 1142.
[ Zmiana miejsca zamieszkania ]


1. Przysposobienie, ktre spowoduje zmian dotychczasowego
miejsca zamieszkania przysposabianego w Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce
zamieszkania w innym pastwie, moe nastpi wwczas, gdy tylko w ten sposb
mona zapewni przysposabianemu odpowiednie zastpcze rodowisko rodzinne.


2. Przepis 1 nie ma zastosowania, jeeli midzy
przysposabiajcym a przysposabianym istnieje stosunek pokrewiestwa lub
powinowactwa albo gdy przysposabiajcy ju przysposobi siostr lub brata
przysposabianego.




Art. 115.
[ Przysposobienie wsplne ]


1. Przysposobi wsplnie mog tylko maonkowie.


2. Przysposobienie ma skutki przysposobienia
wsplnego take wtedy, gdy osoba przysposobiona przez jednego z maonkw zostaje
nastpnie przysposobiona przez drugiego maonka.


3. Sd opiekuczy moe na wniosek
przysposabiajcego orzec, e przysposobienie ma skutki przysposobienia
wsplnego, jeeli przysposabiajcy by maonkiem osoby, ktra wczeniej
dziecko przysposobia, a maestwo ustao przez mier maonka, ktry ju
dokona przysposobienia.




Art. 116.
[ Przysposobienie przez jednego maonka ]


Przysposobienie przez jednego z maonkw nie moe nastpi
bez zgody drugiego maonka, chyba e ten nie ma zdolnoci do czynnoci
prawnych albo e porozumienie si z nim napotyka trudne do przezwycienia
przeszkody.




Art. 117.
[ Orzeczenie sdu ]


1. Przysposobienie nastpuje przez orzeczenie sdu
opiekuczego na danie przysposabiajcego.


2. Orzeczenie nie moe by wydane po mierci
przysposabiajcego lub osoby, ktra miaa by przysposobiona.


3. Po mierci przysposabiajcego orzeczenie o
przysposobieniu moe by wydane wyjtkowo, jeeli z daniem przysposobienia
wystpili oboje maonkowie, jeden z nich zmar po wszczciu postpowania, a
drugi danie przysposobienia wsplnie przez maonkw podtrzymuje oraz gdy
przez duszy czas przed wszczciem postpowania przysposabiany pozostawa pod
piecz wnioskodawcw lub tylko zmarego wnioskodawcy i midzy stronami powstaa
wi jak midzy rodzicami a dzieckiem.


4. Na miejsce zmarego w postpowaniu wstpuje
kurator ustanowiony przez sd opiekuczy.


5. Przysposobienie, o ktrym mowa w 3, ma takie
same skutki jak orzeczone przed mierci maonka.




Art. 1171.
[ Ponowne przysposobienie ]


Przysposobienie nie stoi na przeszkodzie ponownemu
przysposobieniu po mierci przysposabiajcego.




Art. 118.
[ Zgoda przysposabianego ]


1. Do przysposobienia potrzebna jest zgoda przysposabianego,
ktry ukoczy lat trzynacie.


2. Sd opiekuczy powinien wysucha
przysposabianego, ktry nie ukoczy lat trzynastu, jeeli moe on poj
znaczenie przysposobienia.


3. Sd opiekuczy moe wyjtkowo orzec
przysposobienie bez dania zgody przysposabianego lub bez jego wysuchania,
jeeli nie jest on zdolny do wyraenia zgody lub jeeli z oceny stosunku midzy
przysposabiajcym a przysposabianym wynika, e uwaa si on za dziecko
przysposabiajcego, a danie zgody lub wysuchanie byoby sprzeczne z dobrem
przysposabianego.




Art. 119.
[ Zgoda rodzicw przysposabianego ]


1. Do przysposobienia potrzebna jest zgoda rodzicw
przysposabianego, chyba e zostali oni pozbawieni wadzy rodzicielskiej lub s
nieznani albo porozumienie si z nimi napotyka trudne do przezwycienia
przeszkody. Nie jest te potrzebna zgoda ojca, jeeli jego ojcostwo zostao
ustalone przez sd, a wadza rodzicielska nie zostaa mu przyznana.


2. Sd opiekuczy moe ze wzgldu na szczeglne
okolicznoci, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodzicw, ktrych zdolno
do czynnoci prawnych jest ograniczona, jeeli odmowa zgody na przysposobienie
jest oczywicie sprzeczna z dobrem dziecka.




Art. 1191.
[ Uprawnienia rodzicw ]


1. Rodzice mog przed sdem opiekuczym wyrazi zgod na
przysposobienie swego dziecka w przyszoci bez wskazania osoby
przysposabiajcego. Zgod t mog odwoa przez owiadczenie zoone przed
sdem opiekuczym, nie pniej jednak ni przed wszczciem sprawy o
przysposobienie.


2. Przepisy o przysposobieniu za zgod rodzicw bez
wskazania osoby przysposabiajcego stosuje si odpowiednio, jeeli jedno z
rodzicw wyrazio tak zgod, a zgoda drugiego nie jest do przysposobienia
potrzebna. Przepisu tego nie stosuje si, jeeli porozumienie si z drugim
rodzicem napotyka trudne do przezwycienia przeszkody.


3. Przepisy o przysposobieniu za zgod rodzicw bez
wskazania osoby przysposabiajcego stosuje si odpowiednio rwnie wtedy, gdy
rodzice przysposabianego s nieznani albo nie yj, jeeli sd opiekuczy w
orzeczeniu o przysposobieniu tak postanowi.




Art. 1192.
[ Termin na wyraenie zgody ]


Zgoda rodzicw na przysposobienie dziecka nie moe by
wyraona wczeniej ni po upywie szeciu tygodni od urodzenia si dziecka.




Art. 120.
[ Zgoda opiekuna ]


Jeeli dziecko pozostaje pod opiek, do przysposobienia
potrzebna jest zgoda opiekuna. Jednake sd opiekuczy moe, ze wzgldu na
szczeglne okolicznoci, orzec przysposobienie nawet mimo braku zgody opiekuna,
jeeli wymaga tego dobro dziecka.




Art. 1201.
[ Okrelenie zasad stycznoci ]


1. Przed orzeczeniem przysposobienia sd opiekuczy moe
okreli sposb i okres osobistej stycznoci przysposabiajcego z
przysposabianym.


2. W wypadku okrelenia stycznoci w formie pieczy
nad dzieckiem stosuje si odpowiednio przepisy o rodzinach zastpczych, z tym
e cakowite koszty utrzymania przysposabianego obciaj przysposabiajcego.


3. Jeeli jednak przez przysposobienie
przysposabiany ma zmieni dotychczasowe miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej
Polskiej na miejsce zamieszkania w innym pastwie, przysposobienie moe by
orzeczone po upywie okrelonego przez sd opiekuczy okresu osobistej
stycznoci przysposabiajcego z przysposabianym w dotychczasowym miejscu zamieszkania
przysposabianego lub w innej miejscowoci w Rzeczypospolitej Polskiej.


4. Przy wykonywaniu nadzoru nad przebiegiem
stycznoci przysposabiajcego z przysposabianym sd opiekuczy moe korzysta z
pomocy orodka adopcyjno-opiekuczego lub organu pomocniczego w sprawach
opiekuczych.




Art. 121.
[ Prawa i obowizki wynikajce z przysposobienia ]


1. Przez przysposobienie powstaje midzy przysposabiajcym a
przysposobionym taki stosunek, jak midzy rodzicami a dziemi.


2. Przysposobiony nabywa prawa i obowizki
wynikajce z pokrewiestwa w stosunku do krewnych przysposabiajcego.


3. Ustaj prawa i obowizki przysposobionego wynikajce
z pokrewiestwa wzgldem jego krewnych, jak rwnie prawa i obowizki tych
krewnych wzgldem niego.


4. Skutki przysposobienia rozcigaj si na
zstpnych przysposobionego.




Art. 1211.
[ Wyczenia ]


1. Przepisu art. 121 3 nie stosuje si wzgldem maonka,
ktrego dziecko zostao przysposobione przez drugiego maonka, ani wzgldem
krewnych tego maonka take w razie przysposobienia po ustaniu maestwa
przez mier tego maonka.


2. W wypadku gdy maonek przysposobi dziecko
swego maonka po mierci drugiego z rodzicw przysposobionego, przepisu art.
121 3 nie stosuje si wzgldem krewnych zmarego, jeeli w orzeczeniu o
przysposobieniu sd opiekuczy tak postanowi.




Art. 122.
[ Nazwisko przysposobionego ]


1. Przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiajcego, a
jeeli zosta przysposobiony przez maonkw wsplnie albo jeeli jeden z
maonkw przysposabia dziecko drugiego maonka - nazwisko, ktre nosz albo
nosiyby dzieci zrodzone z tego maestwa.


2. Na danie osoby, ktra ma by przysposobiona, i
za zgod przysposabiajcego sd opiekuczy w orzeczeniu o przysposobieniu
postanawia, e przysposobiony nosi bdzie nazwisko zoone z jego
dotychczasowego nazwiska i z nazwiska przysposabiajcego. Jeeli
przysposabiajcy albo przysposobiony nosi zoone nazwisko, sd opiekuczy
rozstrzyga, ktry czon tego nazwiska wejdzie w skad nazwiska
przysposobionego. Przepisu tego nie stosuje si w razie sporzdzenia nowego
aktu urodzenia przysposobionego z wpisaniem przysposabiajcych jako jego rodzicw.


3. Na wniosek przysposabiajcego sd opiekuczy
moe w orzeczeniu o przysposobieniu zmieni imi lub imiona przysposobionego.
Jeeli przysposobiony ukoczy lat trzynacie, moe to nastpi tylko za jego
zgod. Przepis art. 118 2 stosuje si odpowiednio.




Art. 123.
[ Skutki przysposobienia ]


1. Przez przysposobienie ustaje dotychczasowa wadza
rodzicielska lub opieka nad przysposobionym.


2. Jeeli jeden z maonkw przysposobi dziecko
drugiego maonka, wadza rodzicielska przysuguje obojgu maonkom wsplnie.




Art. 124.
[ Ograniczenie skutkw przysposobienia ]


1. Na danie przysposabiajcego i za zgod osb, ktrych
zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sd opiekuczy orzeka, e skutki
przysposobienia polega bd wycznie na powstaniu stosunku midzy przysposabiajcym
a przysposobionym. Jednake i w tym wypadku skutki przysposobienia rozcigaj
si na zstpnych przysposobionego.


2. Nie jest dopuszczalne ograniczenie skutkw
przysposobienia w wypadku, gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem opiekuczym
zgod na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiajcego.


3. Na danie przysposabiajcego i za zgod osb,
ktrych zgoda jest do przysposobienia potrzebna, sd opiekuczy moe w okresie
maoletnoci przysposobionego zmieni przysposobienie orzeczone stosownie do
1 na przysposobienie, ktrego skutki podlegaj przepisom art. 121-123.




Art. 1241.
[ Skutki zgody rodzicw na przysposobienie ]


W wypadku gdy rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem
opiekuczym zgod na jego przysposobienie bez wskazania osoby
przysposabiajcego, nie jest dopuszczalne uznanie przysposobionego,
uniewanienie uznania, sdowe ustalenie lub zaprzeczenie jego pochodzenia.




Art. 125.
[ Przesanki rozwizania stosunku przysposobienia ]


1. Z wanych powodw zarwno przysposobiony, jak i
przysposabiajcy mog da rozwizania stosunku przysposobienia przez sd.
Rozwizanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, jeeli wskutek
niego miaoby ucierpie dobro maoletniego dziecka. Orzekajc rozwizanie
stosunku przysposobienia sd moe, stosownie do okolicznoci, utrzyma w mocy
wynikajce z niego obowizki alimentacyjne.


2. Po mierci przysposobionego lub
przysposabiajcego rozwizanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne,
chyba e przysposabiajcy zmar po wszczciu sprawy o rozwizanie stosunku
przysposobienia. W wypadku takim na miejsce przysposabiajcego w procesie
wstpuje kurator ustanowiony przez sd.




Art. 1251.
[ Niedopuszczalno rozwizania przysposobienia ]


1. Nie jest dopuszczalne rozwizanie przysposobienia, na
ktre rodzice przysposobionego wyrazili przed sdem opiekuczym zgod bez
wskazania osoby przysposabiajcego.


2. Takie przysposobienie nie stoi na przeszkodzie
ponownemu przysposobieniu za ycia przysposabiajcego.




Art. 126.
[ Skutki rozwizania przysposobienia ]


1. Z chwil rozwizania stosunku przysposobienia ustaj jego
skutki. Jeeli rozwizanie nastpio po mierci przysposabiajcego, uwaa si,
e skutki przysposobienia ustay z chwil jego mierci.


2. Przysposobiony zachowuje nazwisko nabyte przez
przysposobienie oraz otrzymane w zwizku z przysposobieniem imi lub imiona.
Jednake z wanych powodw sd na wniosek przysposobionego lub
przysposabiajcego moe w orzeczeniu o rozwizaniu stosunku przysposobienia
postanowi, e przysposobiony powraca do swego pierwotnego nazwiska, ktre
nosi przed orzeczeniem przysposobienia. Na wniosek przysposobionego sd orzeka
o jego powrocie do poprzednio noszonego imienia lub imion.




Art. 127.
[ Uprawnienia prokuratora ]


Powdztwo o rozwizanie przysposobienia moe wytoczy take
prokurator.




DZIA III


OBOWIZEK ALIMENTACYJNY


Art.
128.
[ Obowizek alimentacyjny ]


Obowizek dostarczania rodkw utrzymania, a w miar potrzeby
take rodkw wychowania (obowizek alimentacyjny) obcia krewnych w linii
prostej oraz rodzestwo.




Art. 129.
[ Obowizek alimentacyjny ]


1. Obowizek alimentacyjny obcia zstpnych przed
wstpnymi, a wstpnych przed rodzestwem; jeeli jest kilku zstpnych lub
wstpnych - obcia bliszych stopniem przed dalszymi.


2. Krewnych w tym samym stopniu obcia obowizek
alimentacyjny w czciach odpowiadajcych ich moliwociom zarobkowym i
majtkowym.




Art. 130.
[ Pierwszestwo obowizku alimentacyjnego maonka ]


Obowizek jednego maonka do dostarczania rodkw utrzymania
drugiemu maonkowi po rozwizaniu lub uniewanieniu maestwa albo po
orzeczeniu separacji wyprzedza obowizek alimentacyjny krewnych tego maonka.




Art. 131.
[ Obowizek alimentacyjny wzgldem przysposobionego ]


1. Jeeli skutki przysposobienia polegaj wycznie na
powstaniu stosunku midzy przysposabiajcym a przysposobionym, obowizek
alimentacyjny wzgldem przysposobionego obcia przysposabiajcego przed
wstpnymi i rodzestwem przysposobionego, a obowizek alimentacyjny wzgldem
wstpnych i rodzestwa obcia przysposobionego dopiero w ostatniej kolejnoci.


2. Jeeli jeden z maonkw przysposobi dziecko
drugiego maonka, przysposobienie nie ma wpywu na obowizek alimentacyjny
midzy przysposobionym a tym drugim maonkiem i jego krewnymi.




Art. 132.
[ Przechodzenie obowizku ]


Obowizek alimentacyjny zobowizanego w dalszej kolejnoci
powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowizanej w bliszej kolejnoci
albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczyni zado swemu obowizkowi lub gdy
uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu rodkw utrzymania jest
niemoliwe lub poczone z nadmiernymi trudnociami.




Art. 133.
[ Obowizek wzgldem dziecka ]


1. Rodzice obowizani s do wiadcze alimentacyjnych
wzgldem dziecka, ktre nie jest jeszcze w stanie utrzyma si samodzielnie,
chyba e dochody z majtku dziecka wystarczaj na pokrycie kosztw jego
utrzymania i wychowania.


2. Poza powyszym wypadkiem uprawniony do wiadcze
alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje si w niedostatku.




Art. 134.
[ Uchylenie si od wiadcze alimentacyjnych ]


W stosunku do rodzestwa zobowizany moe uchyli si od
wiadcze alimentacyjnych, jeeli s one poczone z nadmiernym uszczerbkiem
dla niego lub dla jego najbliszej rodziny.




Art. 135.
[ Zakres wiadcze alimentacyjnych ]


1. Zakres wiadcze alimentacyjnych zaley od
usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majtkowych
moliwoci zobowizanego.


2. Wykonanie obowizku alimentacyjnego wzgldem
dziecka, ktre nie jest jeszcze w stanie utrzyma si samodzielnie, moe
polega take, w caoci lub w czci, na osobistych staraniach o jego
utrzymanie lub wychowanie.




Art. 136.
[ Zrzeczenie si prawa majtkowego ]


Jeeli w cigu ostatnich trzech lat przed sdowym dochodzeniem
wiadcze alimentacyjnych osoba, ktra bya ju do tych wiadcze zobowizana,
bez wanego powodu zrzeka si prawa majtkowego lub w inny sposb dopucia do
jego utraty albo jeeli zrzeka si zatrudnienia lub zmienia je na mniej
zyskowne, nie uwzgldnia si wynikej std zmiany przy ustalaniu zakresu
wiadcze alimentacyjnych.




Art. 137.
[ Przedawnienie ]


Roszczenia o wiadczenia alimentacyjne przedawniaj si z
upywem lat trzech.




Art. 138.
[ Zmiana stosunkw ]


W razie zmiany stosunkw mona da zmiany orzeczenia lub
umowy dotyczcej obowizku alimentacyjnego.




Art. 139.
[ Spadkobiercy ]


Obowizek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobiercw
zobowizanego.




Art. 140.
[ Dobrowolne wiadczenia ]


1. Osoba, ktra dostarcza drugiemu rodkw utrzymania lub
wychowania nie bdc do tego zobowizana albo bdc zobowizana z tego powodu,
e uzyskanie na czas wiadcze alimentacyjnych od osoby zobowizanej w bliszej
lub tej samej kolejnoci byoby dla uprawnionego niemoliwe lub poczone z
nadmiernymi trudnociami, moe da zwrotu od osoby, ktra powinna bya te
wiadczenia speni.


2. Roszczenie przewidziane w paragrafie
poprzedzajcym przedawnia si z upywem lat trzech.




Art. 141.
[ Obowizki ojca ]


1. Ojciec nie bdcy mem matki obowizany jest przyczyni
si w rozmiarze odpowiadajcym okolicznociom do pokrycia wydatkw zwizanych z
ci i porodem oraz kosztw trzymiesicznego utrzymania matki w okresie
porodu. Z wanych powodw matka moe da udziau ojca w kosztach swego
utrzymania przez czas duszy ni trzy miesice. Jeeli wskutek ciy lub
porodu matka poniosa inne konieczne wydatki albo szczeglne straty majtkowe,
moe ona da, aeby ojciec pokry odpowiedni cz tych wydatkw lub strat.
Roszczenia powysze przysuguj matce take w wypadku, gdy dziecko urodzio si
nieywe.


2. Roszczenia matki przewidziane w paragrafie
poprzedzajcym przedawniaj si z upywem lat trzech od dnia porodu.




Art. 142.
[ Uwiarygodnienie ojcostwa ]


Jeeli ojcostwo mczyzny nie bdcego mem matki zostao
uwiarygodnione, matka moe da, aeby mczyzna ten jeszcze przed urodzeniem
si dziecka wyoy odpowiedni sum pienin na koszty utrzymania matki przez
trzy miesice w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze
trzy miesice po urodzeniu. Termin i sposb zapaty tej sumy okrela sd.




Art. 143.
[ Brak ustalenia ojcostwa ]


Jeeli ojcostwo mczyzny, ktry nie jest mem matki, nie
zostao ustalone, zarwno dziecko, jak i matka mog dochodzi roszcze
majtkowych zwizanych z ojcostwem tylko jednoczenie z dochodzeniem ustalenia
ojcostwa. Nie dotyczy to roszcze matki, gdy dziecko urodzio si nieywe.




Art. 144.
[ wiadczenia alimentacyjne dziecka i ojczyma ]


1. Dziecko moe da wiadcze alimentacyjnych od ma
swojej matki, nie bdcego jego ojcem, jeeli odpowiada to zasadom wspycia
spoecznego. Takie samo uprawnienie przysuguje dziecku w stosunku do ony
swego ojca, nie bdcej jego matk.


2. M matki dziecka, nie bdcy jego ojcem, moe
da od dziecka wiadcze alimentacyjnych, jeeli przyczynia si do wychowania
i utrzymania dziecka, a danie jego odpowiada zasadom wspycia spoecznego.
Takie samo uprawnienie przysuguje onie ojca dziecka, nie bdcej matk
dziecka.


3. Do obowizku wiadcze przewidzianego w
poprzedzajcych paragrafach stosuje si odpowiednio przepisy o obowizku
alimentacyjnym midzy krewnymi.




Tytu III


OPIEKA i KURATELA


DZIA I


OPIEKA NAD MAOLETNIM


Rozdzia I


Ustanowienie opieki


Art.
145.
[ Ustanowienie opieki ]


1. Opiek ustanawia si dla maoletniego w wypadkach przewidzianych
w tytule II niniejszego kodeksu.


2. Opiek ustanawia sd opiekuczy, skoro tylko
powemie wiadomo, e zachodzi prawny po temu powd.




Art. 146.
[ Sprawowanie opieki ]


Opiek sprawuje opiekun. Wsplne sprawowanie opieki nad
dzieckiem sd moe powierzy tylko maonkom.




Art. 147.
[ Zarzdzenia sdu ]


Jeeli dobro pozostajcego pod opiek tego wymaga, sd opiekuczy
wydaje niezbdne zarzdzenia dla ochrony jego osoby lub majtku a do czasu
objcia opieki przez opiekuna; w szczeglnoci sd opiekuczy moe ustanowi w
tym celu kuratora.




Art. 148.
[ Ustanowienie opiekuna ]


1. Nie moe by ustanowiony opiekunem, kto nie ma penej
zdolnoci do czynnoci prawnych, jak rwnie ten, kto zosta pozbawiony praw
publicznych albo praw rodzicielskich lub praw opiekuczych.


2. Nie moe by ustanowiony opiekunem ten, w
stosunku do kogo zachodzi prawdopodobiestwo, e nie wywie si naleycie z
obowizkw opiekuna.




Art. 149.
[ Wybr opiekuna ]


1. Gdy wzgld na dobro pozostajcego pod opiek nie stoi
temu na przeszkodzie, opiekunem maoletniego powinna by ustanowiona przede
wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matk, jeeli nie byli pozbawieni
wadzy rodzicielskiej.


2. Jeeli opiekunem nie zostaa ustanowiona osoba
wymieniona w paragrafie poprzedzajcym, opiekun powinien by ustanowiony
spord krewnych lub innych osb bliskich pozostajcego pod opiek albo jego
rodzicw.


3. W braku takich osb sd opiekuczy zwraca si o
wskazanie osoby, ktrej opieka mogaby by powierzona, do waciwego organu
prezydium rady narodowej [2]
albo do organizacji spoecznej, do ktrej naley piecza nad maoletnimi, a
jeeli pozostajcy pod opiek przebywa w zakadzie wychowawczym, moe si
zwrci take do tego zakadu.


4. W wypadku potrzeby ustanowienia opieki dla
maoletniego umieszczonego w rodzinie zastpczej - sd powierzy sprawowanie tej
opieki przede wszystkim rodzicom zastpczym.




Art. 150.
[ Delegacja ]


1. Minister Sprawiedliwoci moe w drodze rozporzdzenia
wydanego w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami okreli zasady i tryb
powierzania opieki zakadom wychowawczym lub innym instytucjom i organizacjom
spoecznym oraz sposb wykonywania przez nie opieki.


2. W razie powierzenia opieki zakadowi
wychowawczemu lub innej instytucji albo organizacji spoecznej sd opiekuczy
moe wyczy z zakresu obowizkw opiekuna zarzd majtkiem pozostajcego pod
opiek i powierzy ten zarzd ustanowionemu przez siebie kuratorowi.




Art. 151.
[ Ustanowienie jednego opiekuna dla kilku osb ]


Sd opiekuczy moe ustanowi jednego opiekuna dla kilku osb,
jeeli nie ma sprzecznoci midzy ich interesami. Opieka nad rodzestwem
powinna by w miar monoci powierzona jednej osobie.




Art. 152.
[ Obowizek opieki ]


Kady, kogo sd opiekuczy ustanowi opiekunem, obowizany jest
opiek obj. Z wanych powodw sd opiekuczy moe zwolni od tego obowizku.




Art. 153.
[ Objcie opieki ]


Objcie opieki nastpuje przez zoenie przyrzeczenia przed
sdem opiekuczym. Opiekun powinien obj swe obowizki niezwocznie.




Rozdzia II


Sprawowanie opieki


Art.
154.
[ Obowizki opiekuna ]


Opiekun obowizany jest wykonywa swe czynnoci z naleyt
starannoci, jak tego wymaga dobro pozostajcego pod opiek i interes
spoeczny.




Art. 155.
[ Nadzr sdu ]


1. Opiekun sprawuje piecz nad osob i majtkiem
pozostajcego pod opiek; podlega przy tym nadzorowi sdu opiekuczego.


2. Do sprawowania opieki stosuje si odpowiednio
przepisy o wadzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisw poniszych.




Art. 156.
[ Zezwolenia sdu ]


Opiekun powinien uzyskiwa zezwolenie sdu opiekuczego we
wszelkich waniejszych sprawach, ktre dotycz osoby lub majtku maoletniego.




Art. 157.
[ Kurator ]


Jeeli opiekun doznaje przemijajcej przeszkody w sprawowaniu
opieki, sd opiekuczy moe ustanowi kuratora.




Art. 158.
[ Wysuchanie podopiecznego ]


Opiekun powinien przed powziciem decyzji w waniejszych
sprawach wysucha pozostajcego pod opiek, jeeli pozwala na to jego rozwj
umysowy i stan zdrowia, oraz uwzgldnia w miar monoci jego rozsdne
yczenia.




Art. 159.
[ Wyczenie reprezentacji ]


1. Opiekun nie moe reprezentowa osb pozostajcych pod
jego opiek:


1) przy czynnociach prawnych midzy tymi osobami;


2) przy czynnociach prawnych midzy jedn z tych osb a
opiekunem albo jego maonkiem, zstpnymi, wstpnymi lub rodzestwem, chyba e
czynno prawna polega na bezpatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostajcej
pod opiek.


2. Przepisy powysze stosuje si odpowiednio w
postpowaniu przed sdem lub innym organem pastwowym.




Art. 160.
[ Sporzdzenie inwentarza majtku ]


1. Niezwocznie po objciu opieki opiekun obowizany jest
sporzdzi inwentarz majtku osoby pozostajcej pod opiek i przedstawi go
sdowi opiekuczemu. Przepis powyszy stosuje si odpowiednio w razie
pniejszego nabycia majtku przez osob pozostajc pod opiek.


2. Sd opiekuczy moe zwolni opiekuna od obowizku
sporzdzenia inwentarza, jeeli majtek jest nieznaczny.




Art. 161.
[ Przedmioty wartociowe ]


1. Sd opiekuczy moe zobowiza opiekuna do zoenia do
depozytu sdowego kosztownoci, papierw wartociowych i innych dokumentw
nalecych do pozostajcego pod opiek. Przedmioty te nie mog by odebrane bez
zezwolenia sdu opiekuczego.


2. Gotwka pozostajcego pod opiek, jeeli nie
jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna by zoona
przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun moe podejmowa ulokowan gotwk
tylko za zezwoleniem sdu opiekuczego.




Art. 162.
[ Wynagrodzenie opiekuna ]


1. Opiekun sprawuje opiek bezpatnie.


2. Jeeli z opiek zwizany jest zarzd majtkiem
wymagajcy znacznego nakadu pracy, sd opiekuczy moe na danie opiekuna
przyzna mu stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w
dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej.




Art. 163.
[ Zwrot nakadw ]


1. Opiekun moe da od pozostajcego pod opiek zwrotu
nakadw i wydatkw zwizanych ze sprawowaniem opieki. Do roszcze z tego
tytuu stosuje si odpowiednio przepisy o zleceniu.


2. Roszczenia powysze przedawniaj si z upywem
lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna.




Art. 164.
[ Naprawienie szkody ]


Roszczenie osoby pozostajcej pod opiek o naprawienie szkody
wyrzdzonej nienaleytym sprawowaniem opieki przedawnia si z upywem lat
trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna.




Rozdzia III


Nadzr nad sprawowaniem opieki


Art.
165.
[ Zasady nadzoru nad sprawowaniem opieki ]


1. Sd opiekuczy wykonywa nadzr nad sprawowaniem opieki,
zaznajamiajc si bieco z dziaalnoci opiekuna oraz udzielajc mu wskazwek
i polece.


2. Sd opiekuczy moe da od opiekuna wyjanie
we wszelkich sprawach nalecych do zakresu opieki oraz przedstawiania
dokumentw zwizanych z jej sprawowaniem.




Art. 166.
[ Obowizek opiekuna ]


1. Opiekun obowizany jest, w terminach oznaczonych przez
sd opiekuczy, nie rzadziej ni co roku, skada temu sdowi sprawozdania
dotyczce osoby pozostajcego pod opiek oraz rachunki z zarzdu jego
majtkiem.


2. Jeeli dochody z majtku nie przekraczaj
prawdopodobnych kosztw utrzymania i wychowania pozostajcego pod opiek, sd
opiekuczy moe zwolni opiekuna od przedstawiania szczegowych rachunkw z
zarzdu; w wypadku takim opiekun skada tylko oglne sprawozdanie o zarzdzie
majtkiem.




Art. 167.
[ Badanie sprawozda i rachunkw opiekuna ]


1. Sd opiekuczy bada sprawozdania i rachunki opiekuna pod
wzgldem rzeczowym i rachunkowym, zarzdza w razie potrzeby ich sprostowanie i
uzupenienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza.


2. Zatwierdzenie rachunku przez sd opiekuczy nie
wycza odpowiedzialnoci opiekuna za szkod wyrzdzon nienaleytym
sprawowaniem zarzdu majtkiem.




Art. 168.
[ Nienaleyte sprawowanie opieki ]


Jeeli opiekun nie sprawuje naleycie opieki, sd opiekuczy
wyda odpowiednie zarzdzenia.




Rozdzia IV


Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki


Art.
169.
[ Zwolnienie z opieki ]


1. Z wanych powodw sd opiekuczy moe na danie opiekuna
zwolni go z opieki.


2. Sd opiekuczy zwolni opiekuna, jeeli z powodu
przeszkd faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki
albo dopuszcza si czynw lub zaniedba, ktre naruszaj dobro pozostajcego
pod opiek.


3. Jeeli sd opiekuczy nie postanowi inaczej,
opiekun obowizany jest prowadzi nadal pilne sprawy zwizane z opiek a do
czasu jej objcia przez nowego opiekuna.




Art. 170.
[ Ustanie opieki z mocy prawa ]


Gdy maoletni osignie penoletno albo gdy przywrcona
zostanie nad nim wadza rodzicielska, opieka ustaje z mocy prawa.




Art. 171.
[ Kontynuacja prowadzenia spraw ]


Jeeli w chwili ustania opieki zachodzi przeszkoda do
natychmiastowego przejcia zarzdu majtkiem przez osob, ktra pozostawaa pod
opiek, albo przez jej przedstawiciela ustawowego lub spadkobiercw, opiekun
obowizany jest nadal prowadzi pilne sprawy zwizane z zarzdem majtku, chyba
e sd opiekuczy postanowi inaczej.




Art. 172.
[ Rachunek kocowy ]


1. W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun
obowizany jest zoy w cigu trzech miesicy rachunek kocowy z zarzdu
majtkiem.


2. Do rachunku kocowego stosuje si odpowiednio
przepisy o rachunku rocznym.




Art. 173.
[ Zwolnienie od obowizku ]


Sd opiekuczy moe zwolni opiekuna od obowizku skadania
rachunku kocowego.




Art. 174.
[ Oddanie majtku ]


Niezwocznie po swym zwolnieniu lub po ustaniu opieki opiekun
obowizany jest odda osobie, ktra pozostawaa pod opiek, albo jej
przedstawicielowi ustawowemu lub spadkobiercom zarzdzany przez siebie majtek
tej osoby.




DZIA II


OPIEKA NAD UBEZWASNOWOLNIONYM CAKOWICIE


Art.
175.
[ Ubezwasnowolniony cakowicie ]


Do opieki nad ubezwasnowolnionym cakowicie stosuje si
odpowiednio przepisy o opiece nad maoletnim z zachowaniem przepisw
poniszych.




Art. 176.
[ Wybr opiekuna ]


Jeeli wzgld na dobro pozostajcego pod opiek nie stoi temu
na przeszkodzie, opiekunem ubezwasnowolnionego cakowicie powinien by
ustanowiony przede wszystkim jego maonek, a w braku tego - jego ojciec lub
matka.




Art. 177.
[ Ustanie opieki ]


Opieka nad ubezwasnowolnionym cakowicie ustaje z mocy prawa
w razie uchylenia ubezwasnowolnienia lub zmiany ubezwasnowolnienia
cakowitego na czciowe.




DZIA III


KURATELA


Art. 178.
[ Ustanowienie kurateli ]


1. Kuratora ustanawia si w wypadkach w ustawie
przewidzianych.


2. W zakresie nie uregulowanym przez przepisy,
ktre przewiduj ustanowienie kuratora, stosuje si odpowiednio do kurateli
przepisy o opiece z zachowaniem przepisw poniszych.




Art. 179.
[ Wynagrodzenie za sprawowanie kurateli ]


1. Organ pastwowy, ktry ustanowi kuratora, przyzna mu na
jego danie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie
pokrywa si z majtku osoby, dla ktrej kurator jest ustanowiony, a jeeli
osoba ta nie ma majtku, wynagrodzenie pokrywa ten, na czyje danie kurator
zosta ustanowiony.


2. Wynagrodzenia nie przyznaje si, jeeli nakad
pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zado zasadom
wspycia spoecznego.




Art. 180.
[ Uchylenie kurateli ]


1. Z zastrzeeniem wyjtkw w ustawie przewidzianych, organ
pastwowy, ktry ustanowi kuratora, uchyli kuratel, gdy odpadnie jej cel.


2. Jeeli kurator zosta ustanowiony do zaatwienia
poszczeglnej sprawy, kuratela ustaje z chwil ukoczenia tej sprawy.




Art. 181.
[ Ustanie kurateli ]


1. Kurator osoby ubezwasnowolnionej czciowo jest powoany
do jej reprezentowania i do zarzdu jej majtkiem tylko wtedy, gdy sd
opiekuczy tak postanowi.


2. W razie uchylenia ubezwasnowolnienia kuratela
ustaje z mocy prawa.




Art. 182.
[ Ustanowienie kuratora dla dziecka pocztego ]


Dla dziecka pocztego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia
si kuratora, jeeli jest to potrzebne do strzeenia przyszych praw dziecka.
Kuratela ustaje z chwil urodzenia si dziecka.




Art. 183.
[ Ustanowienie kuratora dla osoby uomnej ]


1. Osoba uomna moe da ustanowienia kuratora, jeeli
potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw okrelonego
rodzaju. Zakres obowizkw i uprawnie kuratora okrela sd opiekuczy.


2. Kuratel uchyla si na danie osoby uomnej,
dla ktrej bya ustanowiona.




Art. 184.
[ Ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej ]


1. Dla ochrony praw osoby, ktra z powodu nieobecnoci nie
moe prowadzi swoich spraw, a nie ma penomocnika, ustanawia si kuratora. To
samo dotyczy wypadku, gdy penomocnik nieobecnego nie moe wykonywa swoich
czynnoci albo gdy je wykonywa nienaleycie.


2. Kurator powinien przede wszystkim postara si o
ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomi j o stanie jej spraw.


Przypisy:


[1] Art. 1 4
dodany przez art. 44 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o subie zagranicznej
(Dz.U. Nr 128, poz. 1403). Zmiana wesza w ycie 10 maja 2002 r.


[2] Na podstawie
art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zada i kompetencji
okrelonych w ustawach szczeglnych pomidzy organy gminy a organy
administracji rzdowej oraz o zmianie niektrych ustaw (Dz.U. Nr 34, poz. 198)
z dniem 27 maja 1990 r. zadania i kompetencje nalece dotychczas do rad
narodowych przeszy jako zadania zlecone do waciwoci organw gminy.

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • qualintaka.pev.pl
    •