Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
LEKCJA 3. Główne menu i inne elementy IDE.
________________________________________________________________
W trakcie tej lekcji dowiesz się jak poruszać się w
zintegrowanym środowisku (IDE) Turbo C++.
________________________________________________________________
Najważniejszą rzeczą w środowisku IDE jest GŁÓWNE MENU (ang.
MENU BAR), czyli pasek, który widzisz w górnej części ekranu.
Działa to podobnie, jak główne menu w programie Norton Commander
(dostępne tam przez klawisz [F9]).
KRÓTKI PRZEGLĄD GŁÓWNEGO MENU.
Przyciśnij klawisz [F10].
Główne menu stało się aktywne. Teraz przy pomocy klawiszy
kursora (ze strzałkami [<-], [->]) możesz poruszać się po menu i
wybrać tę grupę poleceń, która jest Ci potrzebna. A oto nazwy
poszczególnych grup:
[S!]GRUPY POLECEŃ - NAZWY POSZCZEGÓLNYCH "ROZWIJANYCH" MENU.
= Bez nazwy (menu systemowe).
File Operacje na plikach.
Edit Edycja plików z tekstami źródłowymi programów.
Search Przeszukiwanie.
Run Uruchomienie programu.
Compile Kompilacja programu.
Debug "Odpluskwianie", czyli wyszukiwanie błędów w
programie.
Project Tworzenie dużych, wielomodułowych programów.
Options Opcje, warianty IDE i kompilatora.
Window Okna (te na ekranie).
Help Pomoc, niestety po angielsku.
UWAGA:
__________________________________________________________
W niektórych wersjach kompilatora na pasku głównego menu pojawi
się jeszcze Browse - przeglądanie (funkcji, struktury klas i
obiektów). Zwróć uwagę, że w okienkowych wersjach niektóre
rozkazy "zmieniają" menu i trafiają do
Browse, Debug, Project.
W BC++ 4 menu Run brak (!). Tworzenie aplikacji sprowadza się
tam do następujących kroków:
Project | Open project lub | AppExpert
Debug | Run
ROZWIJAMY MENU.
Z takiego kręcenia się w kółko po pasku (a propos, czy
zauważyłeś, że pasek podświetlenia może być "przewijany w
kółko"?) jeszcze niewiele wynika. Robimy więc następny krok.
Wskaż w menu głównym nazwę "File" i naciśnij [Enter].
Rozwinęło się menu File zawierające listę rozkazów dotyczących
operacji na plikach. Po tym menu też możesz się poruszać przy
pomocy klawiszy kursora ze strzałkami górę lub w dół. Masz do
wyboru dwie grupy rozkazów rozdzielone poziomą linią:
[S!]
______________________________________________________________
Open - Otwórz istniejący już plik z programem (np. w celu
dopisania czegoś nowego).
New - Utwórz nowy plik (zaczynamy tworzyć nowy program).
Save - Zapisz bieżący program na dysk. Pamiętaj: Pliki z
dysku nie znikają po wyłączeniu komputera. Zawsze
lepiej mieć o jedną kopię za dużo niż o jedną za mało.
oraz
Print - Wydrukuj program.
Get Info - Wyświetl informacje o stanie IDE.
Dos Shell - Wyjście "na chwilę" do systemu DOS z możliwością
powrotu do IDE przez rozkaz EXIT.
Quit - Wyjście z IDE Turbo C++ i powrót do DOSa. Inaczej -
KONIEC PRACY.
_______________________________________________________________
Skoro już wiemy jak rozpocząć pracę nad nowym programem,
zacznijmy przygotowanie do uruchomienia naszego pierwszego
programu.
Wybierz z menu File rozkaz Open... (otwórz plik). Ponieważ
rozkaz taki jest niejednoznaczny, wymaga przed wykonaniem
podania dodatkowych informacji. Gdyby Twój komputer mówił,
zapytałby w tym momencie "który plik mam otworzyć?". Pytanie
zadać musi, będzie więc prowadził dialog z Tobą przy pomocy
OKIENEK DIALOGOWYCH. Jeśli wybrałeś z menu rozkaz OPEN i
nacisnąłeś [Enter], to masz właśnie na ekranie takie okienko
dialogowe. Okienko składa się z kilku charakterystycznych
elementów:
OKIENKO TEKSTOWE - (ang. Text Box lub Input Box) w którym możesz
pisać (klawisz BackSpace [<-] pozwoli Ci
skasować wprowadzony tekst, jeśli się
rozmyślisz). Okienko to zawiera tekst "*.C".
OKIENKO Z LISTĄ - (ang. List Box) zawiera listę plików, z której
możesz wybrać plik z programem.
KLAWISZE OPCJI/POLECEŃ - (ang. Command Button) kiedy już
dokonasz wyboru, to możesz wskazując
taki klawisz np. potwierdzić [OK],
zrezygnować [Cancel], otworzyć plik
[Open] itp..
Pomiędzy elementami okienka dialogowego możesz poruszać się przy
pomocy klawiszy kursora i klawisza [Tab] lub kombinacji klawiszy
[Shift]-[Tab] (spróbuj!).
Możesz także posługiwać się myszką.
Więcej o okienkach i menu dowiesz się z następnych lekcji, a na
razie wróćmy do naszego podstawowego zadania - tworzenia
pierwszego programu.
Zanim zaczniemy tworzyć program włóż do kieszeni napędu A: (lub
B:) dyskietkę dołączoną do niniejszej książki. Może ona stać się
Twoją dyskietką roboczą i pomocniczą zarazem na okres tego
kursu.
Jeżeli zainstalowałeś zawartość dyskietki na dysku - przejdź do
stosownego katalogu - C:\C-BELFER (D:\C-BELFER) i odszukaj tam
programy przykładowe. Jeśli nie - możesz nadal korzystać z
dyskietki (jest na niej trochę miejsca).
Wpisz do okienka tekstowego nazwę A:\PIERWSZY (lub odpowiednio
np. C:\C-BELFER\PIERWSZY). Rozszerzeniem możesz się nie
przejmować - zostanie nadane automatycznie. Plik roboczy z Twoim
programem zostanie utworzony na dyskietce w napędzie A:.
Wskaż klawisz [Open] w okienku dialogowym i naciśnij [Enter] na
klawiaturze.
UWAGA!
_________________________________________________________________
Dopóki manipulujesz okienkiem tekstowym i okienkiem z listą
klawisz polecenia [Open] jest wyróżniony (podświetlony) i
traktowany jako tzw. OPCJA DOMYŚLNA (ang. default). W tym
stadium aby wybrać [Open] WYSTARCZY NACISNĄĆ [Enter].
__________________________________________________________________
Wróciliśmy do IDE. zmieniło się tyle, że w nagłówku okna edytora
zamiast napisu
"NONAME00.CPP" (ang. no mame - bez nazwy)
jest teraz nazwa Twojego programu - PIERWSZY.CPP. Kursor miga w lewym
górnym rogu okna edytora. Możemy zaczynać.
Pierwsze podejście do programu zrobimy trochę "intuicyjnie".
Zamiast wyjaśniać wszystkie szczegóły posłużymy się analogią do
konstrukcji w Pascalu i Basicu (zakładam, że napisałeś już
choćby jeden program w którymś z tych języków). Szczegóły te
wyjaśnię dokładniej począwszy od następnej lekcji.
WPISUJEMY PROGRAM "PIERWSZY.CPP".
Wpisz następujący tekst programu:
/* Program przykładowy - [P-1] */
#include
main()
{
printf("Autor: ..........."); /*tu wpisz imie Twoje!*/
printf(" TO JA, TWOJ PROGRAM - PIERWSZY.CPP");
printf("...achoj !!!");
}
I już. Jak widzisz nie jest to aż takie straszne. Gdyby nie to,
że zamiast znajomego PRINT"TO JA...", albo writeln(".."); jest
printf("...");, byłoby prawie całkiem zrozumiałe. Podobny
program w Pascalu mógłby wyglądać np. tak:
# include
main() /* początek */ program AHOJ; {początek}
{ Begin
printf("Autor"); write('Autor');
printf("TO JA"); write('TO JA');
printf("ahoj"); write('ahoj');
} end.
a w BASICU:
10 PRINT "Autor" : REM Początek
20 PRINT "TO JA"
30 PRINT "ahoj"
40 END
[!!!]UWAGA
______________________________________________________________
Zwróć uwagę, że działanie funkcji:
PRINT (Basic),
printf() (C++),
Write i Writeln (Pascal)
nie jest identyczne, a TYLKO PODOBNE.
________________________________________________________________
Sprawdzimy, czy program działa. Tam, gdzie są kropki wpisz Twoje
imię - np. Ewa, Marian, Marcin. Pamiętaj o postawieniu na końcu
znaków cudzysłowu ("), zamknięciu nawiasu i średniku (;) na
końcu linii (wiersza).
Naciśnij kombinację klawiszy [Alt]-[R]. Jest to inny, niż
opisano poprzednio sposób dostępu do menu. Kombinacja klawiszy
[Alt]-[Litera] powoduje uaktywnienie tego menu, którego nazwa
zaczyna się na podaną literę. Przy takiej konwencji litera nie
musi być zawsze pierwszą literą nazwy opcji. Może to być także
litera wyróżniona w nazwie przez podkreślenie lub wyświetlenie
np. w innym kolorze. I tak:
[Alt]+[F] menu File (Plik)
[Alt]+[C] menu Compile (Kompilacja
[Alt]+[R] menu Run (Uruchamianie)
[Alt]+[W] menu Window (Okna)
itd., itd..
Kombinacja [Alt]+[R] wybiera więc menu Run (uruchomienie
programu). Menu Run daje Ci do wyboru następujące polecenia:
[S!]
________________________________________________________________
Run - Uruchomienie programu (Utwórz plik .EXE i Wykonaj).
Program Reset - "Wyzerowanie" zmiennych programu.
Go to Cursor - Wykonanie programu do miejsca wskazanego kursorem
w tekście.
Trace Into - Uruchom śledzenie programu.
Step Over - Śledzenie programu z możliwością pominięcia funkcji.
(dosł. tzw. "Przekraczanie" funkcji).
Arguments - Uruchom program z zadanymi argumentami.
________________________________________________________________
Wybierz "Run". Jeśli nie zrobiłeś żadnego błędu, program
powinien się skompilować z komentarzem "Success" i wykonać
(kompilacja zakończona sukcesem; napis mignie tak szybko, że
możesz tego nie zauważyć). Jeśli chcesz spokojnie obejrzeć
wyniki działania swojego programu powinieneś wykonać
następujące czynności:
1. Rozwiń menu Window naciskając klawisze [Alt]-[W].
2. Wybierz z menu rozkaz User screen (ekran użytkownika).
Możesz wykonać to samo bez rozwijania menu naciskając kombinację
klawiszy [Alt]-[F5].
3. Po przejrzeniu wydruku naciśnij [Enter]. Wrócisz do okna
edytora.
Jeśli zrobiłeś błędy - kompilacja się nie uda i program nie
zostanie wykonany, w okienku natomiast pojawi się napis "Errors"
(czyli "Błędy"). Jeśli tak się stało naciśnij [Enter]
dwukrotnie. Popraw ewentualne niezgodności i spróbuj jeszcze
raz.
Błędów zwykle bywa nie więcej niż dwa. Najczęściej jest to brak
lub przekłamanie którejś litery (w słowie main lub printf) i
brak średnika na końcu linii. W okienku komunikatów (Message)
mogą pojawić się napisy - np.:
Error: Statement missing ;
(Błąd: Zgubiony znak ;)
[S] Error Messages - Komunikaty o błędach.
________________________________________________________________
Najczęściej w komunikatach o błędach będą na początku pojawiać
się następujące słowa:
Error - błąd
Warning - ostrzeżenie
Syntax - składnia (składniowy)
Expression - wyrażenie
never used - nie użyte (nie zastosowane)
assign - przypisywać, nadawać wartość/znaczenie
value - wartość
statement - operator, operacja, wyrażenie
________________________________________________________________
[???] Co z tym średnikiem?
________________________________________________________________
Zwróć uwagę, że po pdświetleniu komunikatu o błędzie (pasek
wyróżnienia podświetlenia możesz przesuwać po liście przy pomocy
klawiszy ze strzałkami w górę i w dół) i po naciśnięciu [Entera]
kompilator pokaże ten wiersz programu, w którym jego zdaniem
jest coś nie w porządku. Brak średnika zauważa zwykle dopiero po
przejściu do następnego wiersza (i tenże wiersz pokaże), co bywa
na początku trochę mylące.
________________________________________________________________
[???] CZEGO ON JESZCZE CHCE ?
________________________________________________________________
Nawet po usunięciu wszystkich błędów C++ nie "uspokoi się"
całkiem i będzie wyświetlał ciągle komunikat ostrzegawczy:
* w OKIENKU KOMPILACJI: (bardzo typowa sytuacja)
Errors: 0 (Błędy: 0)
Warnings: 1 (Ostrzeżenia: 1)
* W OKIENKU KOMUNIKATÓW - (Messages - tym w dolnej części
ekranu):
*WARNING A:\PIERWSZY.C 4: Function should return a value in
function main
(Uwaga: Funkcja main powinna zwrócić wartość.)
Na razie zadowolimy się spostrzeżeniem, że:
* Błędy UNIEMOŻLIWIAJĄ KOMPILACJĘ i powodują komunikat ERRORS.
* Ostrzeżenia NIE WSTRZYMUJĄ KOMPILACJI i powodują komunikat
WARNINGS.
Jaki jest sens powyższego ostrzeżenia i jak go uniknąć dowiesz
się z następnych lekcji.
________________________________________________________________
Pozostaje nam w ramach tej lekcji:
* Zapisać Twój pierwszy program na dysku i
* Wyjść z IDE C++.
JAK STĄD WYJŚĆ ?
Aby zapisać plik PIERWSZY.CPP z Twoim programem (końcową
ostateczną wersją) na dysk należy wykonać następujące czynności:
1. Naciśnij klawisz [F10].
W głównym menu pojawi się pasek wyróżnienia sygnalizując, że
menu stało się aktywne.
2. Naciśnij klawisz [F].
Pasek wyróżnienia przesunie się podświetlając menu File
(operacje na plikach). Rozwinie się menu File.
3. Naciśnij klawisz [S] - wybierz polecenie Save (jeśli chcesz
zapisać program w bieżącym katalogu i pod bieżącą nazwą) lub
rozkaz Save As... (zapisz jako...), podaj nowy dysk/katalog i
nową nazwę pliku.
Tekst Twojego programu został zapisany na dysku/dyskietce. Teraz
możemy wyjść z C++.
Aby to zrobić, wykonaj następujące czynności:
1. Naciśnij klawisz [F10]. Uaktywni się główne menu.
2. Rozwiń menu File naciskając klawisz [F].
3. Wybierz z menu polecenie "Exit/Quit" i naciśnij [Enter].
[!!!] SAVE szybciej.
________________________________________________________________
Zwróc uwagę, że zamiast rozwijać kolejne menu, możesz korzystać
z kombinacji klawiszy, które pozwalają Ci wydać rozkaz bez
rozwijania menu. Takie kombinacje klawiszy (ang. hot keys lub
shortcut keys) znajdziesz w menu obok rozkazu, np.:
[Alt]-[X] - Quit/Exit
[F2] - Save
[F3] - Open
[Alt]-[F5] - User screen (Podglądanie działania programu) itp.
________________________________________________________________
[Z]
________________________________________________________________
1. Spróbuj napisać i uruchomić kilka własnych programów
wypisujących różne napisy. W swoich programach zastosuj funkcję
printf() według następującego wzoru:
printf("....tu wpisz napis do wydrukowania...");
zastosuj znaki przejścia do nowego wiersza według wzoru:
printf("...napis...\n");
porównaj działanie.
Swoim programom staraj się nadawać łatwe do rozpoznania nazwy
typu PIERWSZY, DRUGI, ADAM1, PRZYKLAD itp.
[???] NIE CHCE DZIAŁAĆ ?
________________________________________________________________
Pamiętaj, że dla języka C i C++ (w przeciwieństwie np. do
Basica) PRINTF i printf to nie to samo! Słowa kluczowe i nazwy
standardowych funkcji
MUSZĄ BYĆ PISANE MAŁYMI LITERAMI !!!
________________________________________________________________
[???] GDZIE MOJE PROGRAMY ?
________________________________________________________________
Bądź spokojny. Zapisz wersje źródłowe programów na dyskietkę
(dysk). Swoje programy skompilowane do wykonywalnej wersji *.EXE
znajdziesz najprawdopodobniej w katalogu głównym tego dysku, na
którym zainstalowany został C++ lub w katalogu
\BORLANDC\BIN\.... Jeśli ich tam nie ma, zachowaj zimną krew i
przeczytaj uważnie kilka następnych stron.
________________________________________________________________
PAMIĘTAJ:
________________________________________________________________
Jeśli masz oryginalny tekst programu, nazywany WERSJĄ ŹRÓDŁOWĄ
PROGRAMU, zawsze możesz uzyskać ten program w wersji "roboczej",
tzn. skompilować go na plik wykonywalny typu *.EXE (ang.
EXEcutable - wykonywalny).
________________________________________________________________
[S!] printf() - PRINTing Function - Funkcja DRUKująca
________________________________________________________________
na ekranie (dokładniej - na standardowym urządzeniu wyjścia).
Odpowiednik PRINT w Basicu lub write w Pascalu. Dla ułatwienia
rozpoznawania nazw funkcji w tekście większość autorów pisząca o
języku C++ umieszcza zawsze po nazwie funkcji parę nawiasów (tak
też musi ją stosować programista w programach w C++). Ja także
będę stosować dalej tę zasadę.
________________________________________________________________
[???] A JEŚLI NIE MA C++ ???
________________________________________________________________
W przeciwieństwie do INTERPRETERÓW (np. QBasic), które muszą być
obecne, by program zadziałał, KOMPILATORY tworzą wersje
wykonywalne programów, które mogą pracować niezależnie. W
katalogu głównym tego dysku, na którym jest zainstalowany Twój
BORLAND/Turbo C++ znajdziesz swoje programy PIERWSZY.EXE,
DRUGI.EXE itp. Aby te programy uruchomić nie musisz uruchamiać
kompilatora C++. Wystarczy:
1. Przejść na odpowiedni dysk przy pomocy polecenia:
D: (E: lub F:)
2. Przejść do odpowiedniego katalogu - np. głównego:
CD \
3. Wydać polecenie:
PIERWSZY[Enter]
________________________________________________________________
[!!!]UWAGA:
________________________________________________________________
Jeśli nie jesteś jedynym użytkownikiem kompilatora C++ i na tym
samym komputerze pracuje jeszcze ktoś inny, sprawdź, czy inny
użytkownik nie ustawił inaczej katalogu wyjściowego (Options |
Directories | Output Directory). Katalog wyjściowy (ang. output
directory) to ten katalog, w którym C++ zapisuje pliki *.EXE po
wykonaniu kompilacji. Jeśli jesteś skazany na własne siły -
patrz - następne lekcje.
________________________________________________________________
SPECJALNE KLAWISZE, które warto poznać.
Oto skrócona tabela z najważniejszymi kombinacjami klawiszy
służącymi do "nawigacji" (czyli prościej - poruszania się) w
środowisku IDE kompilatorów BORLAND C++ i Turbo C++.
Przydatne w Borland C++ i Turbo C++ kombinacje klawiszy.
________________________________________________________________
Wybór rozkazów z menu:
Alt+F Rozwinięcie menu File (operacje na plikach)
Alt+E Rozwinięcie menu Edit (edycja tekstu programu)
Alt+S Rozwinięcie menu Search (przeszukiwanie)
Alt+R Rozwinięcie menu Run (uruchamianie programu)
Alt+C Rozwinięcie menu Compile (kompilacja)
Alt+D Rozwinięcie menu Debug (diagnostyka i błędy)
Alt+P Rozwinięcie menu Project (program wielomodułowy)
Alt+O Rozwinięcie menu Option (opcje, konfiguracja)
Alt+W Rozwinięcie menu Window (zarządzanie oknami)
Alt+H Rozwinięcie menu Help (pomoc)
Alt+B Rozwinięcie menu przeglądarki - Browse (Win)
Alt+X Wyjście z kompilatora DOS'owskiego - Exit
Alt+F4 Wyjście z kompilatora dla Windows
________________________________________________________________
Rozkazy w trybie edycji tekstu programu:
________________________________________________________________
Shift+Delete Wytnij wybrany blok tekstu (Cut) i umieść w
przechowalni (Clipboard)
Shift+Insert Wstaw blok tekstu z przechowalni (Paste)
Ctrl+Insert Skopiuj zaznaczony blok tekstu do przechowalni
(Copy)
Ctrl+Y Skasuj wiersz tekstu (Delete a line)
Ctrl+Delete Skasuj zaznaczony blok tekstu
Shift+[-->] Zaznaczanie bloku tekstu w prawo
Shift+[<--] Zaznaczanie bloku tekstu w lewo
Shift+[Down Arrow] Zaznaczanie bloku tekstu w dół (strzałka w
dół)
Shift+[Up Arrow] Zaznaczanie bloku tekstu w górę (strzałka w
górę)
Alt+Backspace Anuluj ostatnią operację (Undo)
Ctrl+L Powtórz przeszukiwanie (Repeat search)
________________________________________________________________
Rozkazy ogólnego przeznaczenia:
________________________________________________________________
F1 Wyświetl pomoc - Help screen
F2 Zapisz bieżący stan tekstu na dysk (Save)
F3 Otwórz nowy plik (Open)
F4 Uruchom i wykonaj program do pozycji wskazanej
kursorem
F5 Powiększ (maximize) bieżące aktywne okno
F6 Przejdź do następnego okna (next window)
F7 Wykonaj program krok-po-kroku
F8 Wykonaj program krok-po-kroku z pominięciem
śledzenia funkcji
F9 Skompiluj i skonsoliduj program (Compile/Make)
F10 Uaktywnij pasek głównego menu
Shift+F1 Wyświetl spis treści Help - tzw. Help index
Shift+F2 Wybierz rozkaz Arguments... z menu Run
(uruchamianie programu z parametrami w
DOS'owskim wierszu rozkazu)
Ctrl+F1 Podpowiedzi kontekstowe (help topic search)
Ctrl+F2 Wyzeruj bieżący program
Ctrl+F5 Zmień pozycję aktywnego okna
Ctrl+F7 Wyświetl okienko dialogowe "Add Watch"
Ctrl+F8 Zaznacz punkt krytyczny (Toggle breakpoint)
Ctrl+F9 Uruchom program (Run)
Ctrl+PgUp Skocz na początek pliku
Ctrl+PgDn Skocz na koniec pliku
Alt+F1 Pokaż poprzedni ekran Help
Alt+F2 Zmniejsz okno
Alt+F3 Zamknij aktywne okno
Alt+F4 Dokonaj inspekcji (inspect)
Alt+F5 Pokaż DOS'owski ekran roboczy (User screen)
Alt+F7 Przejdź do poprzedniego błędu (previous error)
Alt+F8 Przejdź do następnego błędu (next error)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
EOF