Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
40
Rozdział VI
IMOGENA
Tu spodziewam się, że czytelnik dostatecznie zrozumiał już i ocenił genialny
plan mego sympatycznego bohatera. Dał pan Zołzikiewicz, co się nazywa, szach
mat Rzepowej i Rzepie. Zapisać Rzepę na listę to do niczego nie wiodło. Ale
upoić go, sprawić, żeby sam ugodę podpisał, pieniądze wziął, to trochę wikłało
sprawę i było zręcznością dowodzącą, że przy zbiegu okoliczności pan
Zołzikiewicz mógłby odegrać znakomitą rolę. Wójt, który był gotów syna za
ośmset rubli, to jest zapewne całą swoją "koprowiną", wykupić, zgodził się ma
ten plan z radością, tym bardziej że Zołzikiewicz, równie umiarkowany, jak
genialny, wziął dla siebie tylko dwadzieścia pięć rubli za sprawę. Ale on i te
pieniądze wziął nie z chciwości, tak jak również nie z chciwości dzielił się
kancelaryjnym z Burakiem. Mamże wyznać, że pan Zołzikiewicz był w ciągłych
długach u Srula, krawca z Osłowic, który całą okolicę zaopatrywał w "cisto
paryską" garderobę.
Ale teraz, gdym już raz wszedł .na drogę wyznań, nie będę ukrywał, dlaczego
pan Zołzikiewicz ubierał się tak starannie. Płynęło to. zapewne z estetycznego
poczucia, ale był i inny powód. Oto pan Zołzikiewicz się koohał. Nie myślcie
jednak, żeby w Rzepowej. Na Rzepową miał, jak się kiedyś wyraził sam,
"apetycik", i basta. Ale oprócz tego, pan Zołzikiewicz zdolny był i do uczuć
wyżej sięgających i bardziej złożonych. Czytelniczki, jeżeli nie czytelnicy,
domyślają się już zapewne, że przedmiotem tychh ostatnich uczuć nie mógł być
przecie kto inny jak panna Jadwiga Skorabiewska. Nieraz, kiedy na niebie
wschodził srebrny księżyc, pan Zołzikiewicz brał harmonijkę, na którym ta
instrumemcie grywał biegle, siadał na ławce przed czworakami i spoglądając w
stronę dworu, przy melancholicznych, a czasem i sapiących dźwiękach, nucił:
A od samego prawie świtania
Do późnej nocy łzy leję;
W nocy oddycham, przez ciężkie wzdychania
Straciłem wszelką nadzieję.
Głos biegł w stronę dworu, wśród poetycznej ciszy nocy letnich, a pan
Zołzikiewicz dodawał jeszcze po chwili:
O ludzie, ludzie, ludzie nieczuli,
Coście młodzieńca życie zatruli.
Kto by jednak chciał posądzać pana Zołzikiewicza o sentymentalizm, temu wręcz
powiem, że się myli. Nadto trzeźwy był umysł tego wielkiego człowieka, aby być
sentymentalnym; w marzeniach też jego zwykle panna Jadwiga podstawiała się za
Izabelę on za Serrana lub Marforego. Ze jednak rzeczywistość nie odpowiadała
marzeniom, więc ten żelazny człowiek raz jeden zdradził się ze swoim uczuciem,
a mianowicie wtedy, kiedy pewnego wieczora spostrzegł na sznurze koło drwalni
suszące się spódnice i po znakach J. S., wraz z koroną przy rąbku, poznał, że
należą do panny Jadwigi. Wówczas, powiedz pan dobrodziej, któż by wytrzymał?
Więc i on nie wytrzymał; zbliżył się i począł gorąco całować jedną z tych
spódnic, co zobaczywszy dworska dziewka Małgośka poleciała zaraz do dworu z
językiem i doniesieniem, że "pain pisarz nos se w panienki spódnicę wyciero".
Na szczęście jednak nie uwierzono temu, i tak uczucie pana pisarza pozostało
nie znanym nikomu.
Czy jednak miał jaką nadzieję? Nie bierzcie mu, państwo dobrodziejstwo, tego
za złe: miał! Ile razy szedł do dworu, jakiś głos wewnętrzny, słaby wprawdzie,
ale nie ustający, szeptał mu do ucha: "A nuż dziś panna Jadwiga w czasie
obiadu przydepnie ci nogę pod stołem?..."
- Hm! mniejsza by i o lakierki - dodawał z ową wielkością duszy, właściwą
prawdziwie zakochanym.
Czytanie wydawnictw pana Breslauera dawało mu wiarę w możliwość rozmaitych
przydeptywań. Ale panna Jadwiga nie tylko mu nic nie przydeptywała, ale - któż
zrozumie kobietę?! - patrzyła na niego tak, jakby patrzyła na płot, na kota,
na talerz lub coś podobnego. Co on się biedak nie namęczył, żeby zwrócić jej
uwagę na siebie. Nieraz, zawiązując niesłychanego koloru krawat lub kładąc
jakieś nowe korty z bajecznymi lampasami, myślał sobie: "No, teraz przecie
zauważy!" Sam Srul odnosząc mu nowe ubranie mawiał: "Ny! w takich spodniach to
choćby z psiepriosieniem do hrabianki można iść." Gdzie tam! Przyszedł, było,
na obiad; wchodzi panna Jadwiga, dumna, niepokalana i czysta, jakby jaka
królowa; zaszeleści suknią, fałdami i fałdeczkami; potem siada, bierze w
cienkie paluszki łyżkę i ani spojrzy.
"Czy ona tego nie rozumie, że to i kosztuje!" - myślał z rozpaczą
Zołzikiewicz.
Jednak nadziei nie tracił. "Gdyby tak zostać podrewizorem! - myślał - człowiek
by ani nogą ze dworu. Z podrewizora do rewizora niedaleko! człowiek by miał
najtyczankę, parę koni, a to choćby już wtedy przynajmniej rękę uścisnęła pod
stołem..." Pan Zołzikiewicz zapuszczał się jeszcze w niezmiernie dalekie
konsekwencje tego uściśnienia ręki, ale myśli tych, jako zbyt
tajemnie-serdecznych, zdradzać już nie będziemy.
Jaka to jednak była natura bogata ten pan Zołzikiewicz, dowodzi tego łatwość,
z jaką obok idealnego uczucia dla panny Jadwigi, które zresztą odpowiadało
arystokratycznym usposobieniom tego młodzieńca, mieściło się w nim
równoznacznie z "apetycikiem" uczucie do Rzepowej. Prawda, że Rzepowa była
śliczna kobieta, co się nazywa; nie byłby jednak zapewne ów baraniogłowski Don
Juan tyle jej zachodów poświęcał, gdyby nie dziwna i zasługująca na ukaranie
oporność tej kobiety. Oporność w prostej kobiecie - i komu? - jemu, wydawała
się panu Zołz.ikiewiczowi czymś tak zuchwałym, a zarazem niesłychanym, że mię
tylko Rzepowa nabrała zairaz w jego oczach uroku zakazanego owocu, ale
postanowił przy tym dać jej naukę, na jaką zasługiwała. Zajście z Kruczkiem
ustaliło go jeszcze w przedsięwzięciu. Wiedział jednak, że ofiara będzie się
bronić, dlatego wymyślił ową dobrowolną ugodę Rzepy z wójtem, która oddawała,
pozornie przynajmniej, na jego łaskę i niełaskę tak samo Rzepę, jak i całą
jego rodzinę.
Ale Rzepowa po owym zajściu w sądzie nie dawała jeszcze za wygraną. Nazajutrz
była niedziela, postanowiła więc pójść jak zwykle na sumę do Wrzeciądzy, a
zarazem poradzić się księdza. Księży było dwóch: jeden proboszcz kanonik
Ulajnowski, ale tak już stary, że aż mu oczy ze starości na wierzch wyłaziły
jak rybie, a głowa kręciła się na obie strony; nie do niego postanowiła więc
udać się Rzepowa, ale do wikarego, księdza Czyżyka, który był człowiek bardzo
świątobliwy i rozumny, mógł więc dobrą radę dać i pocieszyć. Chciała była
Rzepowa pójść wcześniej i jeszcze przed sumą się ż księdzem Czyżykiem
rozmówić, ale że to musiała i za siebie, i za męża robić, bo mąż siedział w
chlewku, mim więc posprzątnęła chałupę, nim dała jeść koniowi, świniom i
krowie, nim ugotowała śniadanie i zaniosła je w dwojakach Rzepie do chlewa,
słońce było już wysoko i wymiarkowała że przed sumą nie zdąży.
Jakoż gdy przyszła, nabożeństwo już się zaczęło. Kobiety, poubierane w zielone
przyjaciółki, siedziały na cmentarzu i duchem kładły trzewiki, które ze sobą w
rękach przyniosły. Uczyniła tak i Rzepowa i zaraz do kościoła. Ksiądz Czyżyk
właśnie miał kazanie, a kanonik siedział w birecie na krześle wedle ołtarza i
wytrzeszczał oczy, trzęsąc głową swoim zwyczajem. Było już po ewangelii, teraz
zaś, nie wiem już zresztą z jakiego powodu, ksiądz Czyżyk mówił o
średniowiecznej herezji katharów i tłumaczył swoim parafianom, w jaki jedynie
sposób mają zapatrywać się tak na ową herezję, jak i na bullę Ex stercore
przeciw niej wymierzoną. Potem bardzo wymownie i z wielkim przejęciem się
ostrzegał swoje owieczki, aby jako prostaczkowie, ubodzy niby owi ptakowie
niebiescy, a zatem mili Bogu, nie słuchali rozmaitych fałszywych mędrców i w
ogóle ludzi, zaślepionych pychą szatańską, którzy kąkol sieją zamiast
pszenicy, a łzy i grzech, zbierać będą. Tu mimochodem wspomniał o Condillacu,
Voltairze, Rousseau i Ochoriwiczu, nie czyniąc zresztą między tymi mężami
różnicy, a w końcu przeszedł do szczegółowego opisywania rozmaitych
nieprzyjemności, na jakie potępieńcy będą na tamtym świecie narażeni. A w
Rzepową od razu jakby inny duch wstąpił, bo choć i nie rozumiała tego, co
ksiądz Czyżyk mówił, ale pomyślała sobie, że juści musi pięknie mówić, kiej
tak krzyczy, że aż cały w potach stanął, a ludziska to tak wzdychają, jakby
już ostatnią parę mieli puścić. Potem kazanie się skończyło, a zaczęła się
suma. Oj! modliła się też Rzepową, nieboga, modliła, jak nigdy w życiu, ale
też czuła, że jej coraz lżej na sercu.
Aż wreszcie nadeszła uroczysta chwila. Bielusieńki jak gołąb dziekan wydobył
Przenajświętszy Sakrament z cyborium, a potem odwrócił się do ludzi i
trzymając w drżących rękach monstrancję jak słońce tuż koło twarzy, stał tak
przez czas jakiś z przymknięty mi oczyma i schyloną głową, jakby zbierając się
z duchem, aż wreszcie zaintonował: "Przed tak wielkim Sakramentem!"
A ludzie we sto głosów huknęli mu zaraz w odpowiedź:
Upadajmy na twarze,
Niech ustąpią z testamentem
Nowym prawom już starzy;
Wiara będzie suplementem,
Co się zmysłom nie zdarzy...
Pieśń brzmiała, aż się szyby zatrzęsły; zahuczał organ, zabrzęczały dzwonki i
dzwony; przed kościołem grzmiał bęben, z trybularzy wzniosły się dymy
błękitne, a słońce weszło przez okno i oświeciło, jakoby tęczą, owe zwoje.
Wśród tego gwaru dymów, promieni, głosów, błyskał tylko czasem wysoko
Przenajświętszy Sakrament, który ksiądz to zniżał, to podnosił, i wydawał się
wówczas ów biały staruszek z monstrancją jak jakieś zjawisko niebieskie, na
wpół mgłą dymów przesłonione a promienne, od którego biła błogość i otucha,
zlewając się na wszystkie serca i na wszystkie dusze pobożne. Owo ta błogość i
uspokojenie wszelkie wzięły pod skrzydła boże i strapioną duszę Rzepowej:
"Jezusie w Przenajświętszym Sakramencie utajony! Jezusie! - wołała
nieszczęśliwa kobieta - nie opuszczajże mnie niebogę!" I z oczu płynęły jej
łzy, ale już nie te łzy, którymi płakała u wójta, ale dobre jakieś, choć duże
jak kałakuckie perły, ano słodkie przy tym i spokojne. Padła Rzepową przed
majestatem bożym twarzą na podłogę, a potem to już i sama nie wiedziała, co
się z nią stało. Zdawało się jej, że anieli niebiescy podjęli ją z ziemi jako
liść marny aż do nieba, w wiekuistą szczęśliwość, gdzie nie było ani pana
Zołzikiewicza, ani wójta, ani spisów wojskowych, tylko jakby jedna zorza, a w
onej zorzy tron boski, koło tronu zasię światłość taka, że trzeba było oczy
mrużyć, i całe chmary aniołków niby ptaszków z białymi skrzydełkami.
Rzepową leżała tak długo. Gdy się podniosła, już było po mszy; kościół
opustoszał; dymy poszły pod sufit; ostatni ludzie wychodzili przeze drzwi, a
na ołtarzu dziad gasił świece, więc Rzepową się podniosła i poszła na parafię
rozmówić się z księdzem wikarym.
Ksiądz Czyżyk jadł właśnie obiad, ale wyszedł zaraz, jak mu tylko dali znać,
że jakaś zapłakana kobieta chce się z nim widzieć. Był to młody jeszcze
ksiądz, z twarzą bladą, ale pogodną; czoło miał białe, wysokie i łagodny
uśmiech na twarzy.
- A czego to chcecie, moja kobieto? - spytał cichym, ale dźwięcznym głosem.
Rzepowa podjęła go pod nogi i nuż mu opowiadać całą sprawę, i popłakiwać przy
tym, i całować go po ręku, aż wreszcie, podnosząc nań pokornie swoje czarne
oczy, rzecze:
- Oj! porady, dobrodzieju, porady przyszłam od was szukać.
- I nie omyliliście się, moja kobieto - odpowiedział łagodnie ksiądz Czyżyk. -
Ale ja mam tylko jedną poradę. Oto ofiarujcie Bogu wszystkie swoje strapienia.
Bóg doświadcza swoich wiernych: doświadcza ich nawet i srodze, jak Hioba,
któremu psy własne lizały rany bolące, lub jako Azariasza, na którego zesłał
ślepotę. Ale Bóg wie, co robi, i wiernych swoich potrafi za to wynagrodzić.
Nieszczęście, jakie przytrafiło się waszemu mężowi, uważajcie jako karę bożą
za ciężki jego grzech pijaństwa i dziękujcie Bogu, że karząc go za życia, może
odpuści mu po śmierci!
Rzepowa popatrzyła na księdza swymi czarnymi oczyma, podjęła go pod nogi i
odeszła cicho, nie rzekłszy ani słowa.
Ale przez drogę czuła, jakby ją coś dusiło za gardło.
Chciała płakać i nie mogła.
KONIEC ROZDZIAŁU