Blog literacki, portal erotyczny - seks i humor nie z tej ziemi
ANALIZA FUNDAMENTALNA WYBRANE ASPEKTY:
analiza makro, otoczenia i finansowa
Opracowali:
Proces podejmowania decyzji dotyczącej inwestowania w papiery wartościowe ma charakter wieloetapowy. W pierwszym etapie należy
dokonać analizy otoczenia przedsiębiorstwa i jego sytuacji wewnętrznej. Efektem tego stadium analizy powinna być identyfikacja i
pomiar wartości zmiennych oraz sporządzenie prognoz.
W kolejnym, drugim etapie następuje wykorzystanie prognoz w celu ustalenia przewidywanych cen papierów wartościowych, stóp
zwrotu i ryzyka.
Etap trzeci polega na wykorzystaniu danych z etapów wcześniejszych i stworzenie portfela papierów wartościowych.
Struktura analizy fundamentalnej
Analiza fundamentalna to budowanie trwałej podstawy, na której opiera się ocena atrakcyjności papieru wartościowego, oszacowanie
jego wartości wewnętrznej i podjęcie ostatecznej decyzji inwestycyjnej. W ramach analizy fundamentalnej dokonuje się:
makroekonomicznej oceny stanu gospodarki,
oceny finansowej przedsiębiorstwa,
szacunku wewnętrznej wartości aktywów finansowych
Wymienione czynności mają na celu zidentyfikowanie, obserwację i klasyfikowanie papierów wartościowych z punktu widzenia
korzyści dla inwestora. W analizie fundamentalnej wykorzystuje się oczekiwania dotyczące całej gospodarki oraz poszczególnych
branż do prognozowania zysków, dywidend i wartości wewnętrznej spółek. Atrakcyjność papierów wartościowych zależy od
oczekiwanej stopy zwrotu i względnego poziomu ryzyka. Analiza fundamentalna opiera się na danych historycznych odnoszących się
do całej gospodarki, branż i przedsiębiorstw. Informacje te służą do przewidywania przyszłych warunków funkcjonowania
przedsiębiorstw. W analizie fundamentalnej chodzi zatem nie tylko o przedstawienie sytuacji firmy w danym momencie, lecz o
wskazanie kierunku i czynników jej przyszłego rozwoju. Każda jednostka gospodarcza zmienia się w czasie. Zmiany te dotycz np.
asortymentowej struktury produkcji, struktury majątku, kapitału itp. Mają one istotny wpływ na strumienie gotówkowe oraz warto akcji
spółki. Ustalenie tego wpływu jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich narzędzi i technik analizy fundamentalnej
Kulminacyjnym momentem procesu analizy fundamentalnej jest oszacowanie wartości wewnętrznej papieru wartościowego, opartej na
spodziewanych przepływach gotówkowych, wymaganej przez inwestora stopie zwrotu i względnym ryzyku związanym z inwestycją .
Oszacowanie wartości akcji wymaga umiejętności przewidywania przyszłej ekonomicznej sytuacji firmy oraz stanu rynku.
Przewidywanie związane jest z niepewności odnośnie przyszłych zysków, dywidend czy cen akcji. W związku z tym przeprowadzając
analizę fundamentalną i traktując ją jako podstawę wyceny, należy przyjąć odpowiednie założenia i możliwość ich zmiany. Dla
najbardziej istotnych zmiennych określa się prawdopodobieństwo i odpowiadające mu wartości. szacunkowe. Konsekwencją takiego
podejścia są zmiany wartości wewnętrznej akcji uzależnione od przyjętych założeń. Wspomniana wyżej niepewność wiąże się z
ryzykiem. W analizach fundamentalnych odnoszących się do pojedynczych akcji, ryzyko uwzględnia się przez przyjęcie do wyceny
odpowiedniej stopy dyskontowej. Należy zwróci uwagę na to, że w analizie portfelowej ryzyko ujmuje się w inny sposób. Ryzyko
portfela składającego się z wielu papierów nie jest sumą ryzyka pojedynczych walorów. Końcowy efekt analizy fundamentalnej to
podjęcie decyzji przez inwestora. Zakup akcji powinien nastąpić wówczas, gdy jej wartość wewnętrzna jest wyższa od wartości
rynkowej.
Analiza makroekonomiczna
Przedsiębiorstwa nie działają w próżni. Otoczenie społeczne, polityczne i gospodarcze wywiera wpływ na każdą firmę. Wpływ ten
powoduje duże zróżnicowanie rozwoju poszczególnych branż i przedsiębiorstw. Jedne potrafią lepie dostosować się do zmiennych
warunków otoczenia, inne, które nie są do tego zdolne eliminuje się drogą upadłości i likwidacji. Ocena przedsiębiorstwa z punktu
widzenia makroekonomicznego powinna uwzględnić stan oraz wahania koniunktury gospodarczej, czyli tzw. cykl koniunkturalny. Cykl
gospodarczy to czasowe, nieregularne zmiany aktywności gospodarczej, mierzonej zmianami produktu krajowego brutto (PKB) oraz
innymi wskaźnikami makroekonomicznymi. Syntetyczną miarą rozwoju gospodarczego jest kształtowanie się wielkości produktu
krajowego brutto i tempo jego wzrostu. Odchylanie się wartości PKB od linii długoterminowego trendu określa fazy cyklu
koniunkturalnego. PKB przekraczający wielkości przeciętne wskazuje na fazę ożywienia gospodarczego, prowadzącą do rozkwitu. W
przeciwnym przypadku mamy do czynienia z fazą narastającego osłabienia gospodarczego, prowadzącego do recesji i depresji. W
fazie ożywienia i rozkwitu przedsiębiorstwa prowadzą ekspansywną politykę inwestycyjną, chętnie zaciągają kredyty inwestycyjne i
obrotowe, powiększają kapitały, w większym stopniu wykorzystują zdolności produkcyjne. Wszystkie te zjawiska mają na celu
zwiększenie produkcji, przychodów ze sprzedaży, a w konsekwencji, zysków. Wzrost zysków to z kolei dobry prognostyk dla
nabywców akcji. Badania w krajach wysoko rozwiniętych potwierdzają, że w okresach dobrej koniunktury gospodarczej wzrasta
efektywność inwestowania w akcje. Pojawienie się oznak osłabienia koniunktury nie sprzyja inwestowaniu, zaciąganiu kredytów,
wprowadzaniu nowych technologii. Ograniczony popyt powoduje zmniejszenie rozmiarów produkcji, narastanie zapasów, konieczność
ograniczania zatrudnienia. Rezultatem negatywnych zjawisk jest obniżanie się zysków i zniechęcenie inwestorów do większej
aktywności na rynku finansowym. W polskich warunkach w okresie 1990 - 2000 praktycznie niemożliwe jest wyodrębnienie faz cyklu
koniunkturalnego i określenie długotrwałej tendencji. Analiza zmian wielkości i tempa wzrostu PKB wskazuje, że, gospodarka znajduje
się w fazie ożywienia gospodarczego. Głębsza ocena stanu aktywności gospodarczej wymaga uwzględnienia czynników wzrostu PKB
tj. zatrudnienia i inwestycji, charakteryzowanych takimi wskaźnikami jak: stopa bezrobocia i udział nakładów inwestycyjnych w PKB.
Wzrost bezrobocia i regres w inwestowaniu są złymi sygnałami dla inwestujących w papiery wartościowe. Oprócz wymienionych
wskaźników stan koniunktury gospodarczej można charakteryzować takimi miarami jak: deficyt budżetowy, saldo bilansu płatniczego,
warto udzielonych kredytów konsumpcyjnych, wydatki na konsumpcję, liczba rozpoczętych budów, liczba wydanych pozwoleń na
budowę, sprzedaż nowych samochodów, wydajność pracy w działalności pozarolniczej, wielkość produkcji i sprzedaży w przemyśle,
wyniki finansowe przedsiębiorstw przemysłowych.
Bardzo istotną rolę w makroekonomicznej ocenie gospodarki spełnia stopa inflacji. Inflacja to wzrost ogólnego poziomu cen. Należy
podkreśli, że krótkookresowy wzrost cen, samoczynnie zanikający nie wskazuje na występowanie inflacji. Wzrost cen jednego
produktu nie musi prowadzi do inflacji, a spadki cen produktów zdarzają się także przy istniejącej inflacji. Wysoka inflacja niekorzystnie
wpływa na ceny akcji. Instrumenty stosowane w celu obniżenia inflacji, tj. restrykcyjna polityka monetarna i podatkowa powodują
wzrost stóp procentowych, obniżenie popytu oraz wielkości produkcji. W konkurencyjnym otoczeniu i przy naciskach politycznych nie
ma możliwości podwyższania cen, co negatywnie wpływa na zyski przedsiębiorstw. Badania przeprowadzone w krajach wysoko
rozwiniętych dowodzą, że obniżaniu się stopy inflacji towarzyszy dość szybki wzrost cen akcji, jako efekt wzrostu zysków i dywidend.
Polityka fiskalna stanowi kolejny, ważny element otoczenia przedsiębiorstwa, oddziaływujący na wyniki finansowe. System podatkowy
przejmuje znaczną część dochodów przedsiębiorstwa. Chodzi tu przede wszystkim o zmiany stopy podatku dochodowego, które mają
bezpośredni wpływ na zysk netto.
Z polityką fiskalną ściśle związane są kwestie polityki budżetowej. Występowanie wysokiego deficytu budżetowego nie jest dobrą
informacją dla uczestników rynku kapitałowego, ponieważ zrównoważenie budżetu będzie wymagało m.in. zwiększenia obciążeń
podatkowych. Dla inwestorów na rynku kapitałowym istotne są również informacje z zakresu polityki pieniężnej, prowadzonej przez
bank centralny. Regulacje podaży i ceny pieniądza podejmowane są w celu stymulowania, bądź schładzania gospodarki. Zwiększenie
dostępności pieniądza poprzez obniżenie stóp procentowych stwarza perspektywy rozwoju, ale grozi wzrostem inflacji. Ograniczanie
podaży pieniądza drogą wzrostu stóp procentowych, hamuje inflację , ale równocześnie ogranicza aktywność przedsiębiorców. Stąd
też dla oceny perspektywicznych zysków firmy ważne jest ciągłe obserwowanie stanu i zmian rynku pieniężnego.
Niewątpliwie znaczący wpływ na notowania cen polskich spółek ma napływ kapitału zagranicznego. Dzięki inwestycjom bezpośrednim
przedsiębiorcy zagraniczni uzyskuj wpływ na działalność firmy, dostarczają środków na inwestycje, wprowadzają nowoczesne metody
produkcji. Obserwacja spółek, w których zaangażowany został obcy kapitał pozwala oczekiwać wzrostu zysków i wartości akcji.
Zmiany cen akcji mogą być równie efektem zagranicznych inwestycji portfelowych. Analiza kursów akcji na GPW w Warszawie
dostarcza dowodów na występowanie takiej zależności. Obserwacje i analizy zagregowanych wartości zysków, cen akcji, czy
wskaźników cena/zysk w polskich warunkach nie mają większego znaczenia jako podstawa prognozowania wymienionych wielkości.
Transformacja ustroju gospodarczego, procesy prywatyzacyjne, utrzymująca się , relatywnie wysoka stopa inflacji, niestabilność
rozwiązań prawnych, wszystkie te czynniki deformują szeregi danych, a wyciągane na tej podstawie wnioski nie mogą być uogólniane i
traktowane jako prawidłowości.
Podejmowane są próby agregacji wybranych danych w układzie branżowym dla polskich spółek giełdowych. Dziennik Rzeczpospolita
publikuje wskaźniki cena/zysk, cena / wartość księgowa, cena / przepływy gotówki. Mogą one stanowić punkt odniesienia dla
wskaźników uzyskiwanych w spółkach, należących do danej branży. Należy oczekiwać, że w miarę stabilizowania się gospodarki i
rozwoju rynku kapitałowego także dane publikowane w sprawozdaniach będą jednolite i wiarygodne na tyle, aby mogły stanowić
podstawę prawidłowych ocen i porównań w skali makroekonomicznej.
Ocena pozycji przedsiębiorstwa w branży
Osiąganie korzystnych wyników finansowych i cen akcji zależy w długim okresie od zdolności firmy do wypracowania przewagi
konkurencyjnej wśród przedsiębiorstw danej branży. Ocena przedsiębiorstwa w konkurencyjnym otoczeniu dokonywana poprzez:
analizę segmentacji klientów, analizę systemu działania firm konkurencyjnych, analiz czynników kształtujących efektywność branży.
Celem analizy segmentacji klientów jest ustalenie udziału w rynku oraz określenie powodów, dla których preferowane są produkty firmy.
Analiza systemu działania konkurentów powinna wskazać te obszary aktywności, które powodują uzyskanie przewagi, począwszy od
procesu projektowania, a skończywszy na sprzedaży i świadczeniu usług serwisowych.
Czynniki wpływające na efektywność branży, wymagające rozważenia to: siła przetargowa odbiorców i dostawców, zagrożenia ze
strony nowo powstających firm, występowanie substytutów. Uzależnienie od odbiorców lub dostawców, wyrażające się np.
zmniejszeniem zapotrzebowania, czy obniżeniem dostaw surowców, prawie natychmiast odbija się na wielkości sprzedaży, kosztach,
wyniku finansowym. Podobna reakcja może wystąpić w przypadku pojawienia się substytutu, czy nowego producenta. Analiza i ocena
pozycji przedsiębiorstwa w branży stanowi dobrą podstawę do opracowania scenariuszy rozwoju oraz oszacowania wartości akcji.
Sprawozdania finansowe i ich analiza
Cele analizy
Sprawozdania finansowe są podstawą do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz osiągniętych wyników działalności
gospodarczej. Sprawozdania opierają się na danych historycznych, a więc w oparciu o nie można oceniać skutki przeszłych zdarzeń.
Analiza sprawozdań finansowych ma na celu ustalenie zależności pomiędzy zdarzeniami gospodarczymi zarejestrowanymi przez
księgowość . Ustalenie tych zależności powinno stanowić podstawę dla oszacowania prawdopodobnego przebiegu zjawisk w
przyszłości.
Analiza bilansu
Ujęcie w bilansie stanów na początek i koniec okresu sprawozdawczego daje możliwość oceny zmian w czasie poszczególnych
pozycji aktywów i pasywów. Dane bilansowe można analizować (czytać ) pionowo i poziomo. Pionowa (strukturalna) analiza danych
bilansowych wymaga ustalenia udziału każdego składnika bilansu w ogólnej kwocie aktywów lub pasywów. Badanie zmian wartości
wskaźników strukturalnych aktywów w czasie może informować o zmianach w wielu dziedzinach działalności przedsiębiorstwa. Na
przykład wzrost udziału majątku trwałego w majątku ogółem wskazuje na rozwój potencjału produkcyjnego, co w powiązaniu z
korzystnymi prognozami sprzedaży może stanowić zapowiedź przyszłych zysków. Z kolei wzrost udziału majątku obrotowego nie
związany ze wzrostem przychodów ze sprzedaży może wskazywać na trudności w zbycie wyrobów, czy opóźnienia w inkasowaniu
należności. Dotychczasowa praktyka gospodarcza wykazuje, że jako prawidłowość należy traktować sytuację , w której w normalnych
warunkach występuje tendencja do wzrostu rzeczowych i finansowych składników aktywów trwałych, przy równoczesnej stabilizacji
zapasów i należności i spadku zasobów środków pieniężnych. W bardziej szczegółowych badaniach za korzystne zjawisko uznaje się
wzrost składników majątkowych o charakterze prawidłowym i zmniejszenie udziału składników o charakterze nieprawidłowym jak np.
nadmierne zapasy, nieściągalne należności itp. W strukturze pasywów pozytywnie należy oceniać wzrost udziału kapitałów własnych,
który świadczy o mocnych fundamentach finansowych firmy. Analiza pozioma polega na ustaleniu zmian poszczególnych składników
aktywów i pasywów pomiędzy początkiem a końcem okresu sprawozdawczego (najczęściej roku). Zmiany te podawane są w
wartościach bezwzględnych lub względnych, jako tempo lub dynamika wzrostu.
O analizie poziomej mówi się również wówczas, gdy wskazuje się na relacje między składnikami majątku a źródłami ich finansowania.
Relacje majątkowo - kapitałowe pozwalają kompleksowo ocenić stan ekonomiczny przedsiębiorstwa. Relacje te zostaną
zaprezentowane w części poświęconej analizie wskaźnikowej.
Analiza rachunku zysków i strat
Wartość aktywów rzeczowych i finansowych zależy od generowanych przez nie zysków i przepływów gotówkowych. Na przykład
wartość akcji kształtuje się pod wpływem dywidend i wzrostu wartości zainwestowanego kapitału, a czynniki te zależą od
teraźniejszych i przyszłych zysków. Stąd też rachunek zysków i strat jest sprawozdaniem szczególnie istotnym dla analityka papierów
wartościowych. Ustawa o rachunkowości dopuszcza możliwość sporządzania rachunku zysków i strat w dwóch wariantach:
kalkulacyjnym i porównawczym. Kalkulacyjny wariant rachunku wyników zawiera więcej informacji w porównaniu z rachunkiem
porównawczym. Rachunek kalkulacyjny informuje o przychodach, kosztach i wynikach dotyczących różnych asortymentów produktów.
Ponadto wskazuje koszty związane z komórkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa jak np. dział sprzedaży, czy zarząd. W wariancie
porównawczym koszty ujęte są tylko w układzie rodzajowym. Bez konieczności jakiegokolwiek przetwarzania danych z rachunku
zysków i strat w ujęciu jednorocznym można dowiedzie się o:
kwotach przychodów ze sprzedaży produktów, towarów, usług, materiałów
przychodach z operacji finansowych
stratach i zyskach nadzwyczajnych
kosztach operacyjnych i finansowych
wyniku na sprzedaży, działalności operacyjnej, działalności gospodarczej
wyniku brutto
obciążeniach obowiązkowych wyniku brutto
wyniku netto.
Punktem wyjścia do tzw. pionowej analizy rachunku zysków i strat jest ustalenie udziału poszczególnych jego elementów w wartości
przychodów ze sprzedaży. Wskaźniki struktury dla jednego okresu sprawozdawczego mają ograniczoną wartość diagnostyczną.
Dlatego też bardziej celowe jest ich porównywanie w czasie. Zaobserwowane zmiany są wykorzystywane do analizy trendów i w
zależności pomiędzy czynnikami wpływającymi na wynik finansowy. Obliczając i porównując wskaźniki struktury w okresie kilku lat
można określić względne zmiany np. kosztów, a także można zaobserwować kształtowanie się zmiany relacji koszty - sprzedaż .
Równie istotna jak analiza struktury, jest analiza i ocena dynamiki danych zawartych w rachunku zysków i strat, czyli analiza pozioma.
W tym przypadku trzeba zestawić dane z okresu kilku lat. Obserwacja np. dynamiki kosztów i przychodów ze sprzedaży może
wskazać czy zmiany wyniku finansowego były efektem obniżki kosztów, czy wzrostu przychodów.
Analiza przepływów pieniężnych
Sprawozdanie o ruchu pieniądza umożliwia dokładniejszą analizę procesów pozyskiwania i wydatkowania gotówki przez
przedsiębiorstwo i jest potrzebne dla operatywnego zarządzania finansami. Rachunek przepływów przedstawia bardziej szczegółowo
informacje występujące w innych sprawozdaniach oraz w ewidencji księgowej. Znaczenie rachunku jako narzędzia analitycznego
wynika stąd, iż pozwala on przedstawić w bardziej czytelnej i użytecznej postaci dane finansowe zawarte w bilansie oraz rachunku
zysków i strat, a ponadto eliminuje finansowe skutki wynikające z przyjętych zasad rachunkowości.
Analiza rachunku przepływów wskazuje zagrożenia wynikające z braku gotówki, a w szczególności sygnalizuje trudności z
zachowaniem płynności finansowej. Analiza kierunków wydatków i źródeł wpływów stanowi dobrą podstawę do prognozowania
przyszłych przepływów i płynności finansowej. Zaniechanie analizy przepływów oznacza brak wiedzy o faktycznym stanie finansów
firmy. W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania sytuacji firm w okresie poprzedzającym ich upadłość . Ocena sytuacji
finansowej dokonana w oparciu o wskaźniki finansowe nie wskazywała jednoznacznie na zbliżającą się upadłość. Dopiero analiza
przepływów pieniężnych pokazała, że firmy nie generowały gotówki, co powodowało konieczność sięgania do zewnętrznych źródeł
finansowania, a to z kolei obciążało koszty odsetkami, pogarszając z okresu na okres stan przedsiębiorstwa. Dodatnie przepływy z
działalności operacyjnej świadczą o dobrej kondycji finansowej firmy. Inwestorzy powinni być zainteresowani kupnem akcji tych
przedsiębiorstw, które osiągają realne nadwyżki gotówki w ciągu 5 ostatnich lat, a szacunki wskazują na możliwość wystąpienia takiej
sytuacji również w przyszłości.
Sprawozdania finansowe a inflacja
Wartości składników majątkowych ujęte w bilansie, jak również wyniki finansowe w rachunku zysków i strat, podawane są w cenach
bieżących. W warunkach wzrostu przeciętnego poziomu cen, utrzymującego się w długim okresie, analiza wartości nominalnych może
prowadzić do błędnych wniosków. Procesy inflacyjne powodują zniekształcenie faktycznego przebiegu zjawisk gospodarczych. Wzrost
wartości sprzedaży wyrażony w cenach bieżących nie świadczy jeszcze o wzroście realnym, jeżeli nie zostanie uwzględnione tempo
wzrostu cen. Przy stopie inflacji wyższej niż tempo wzrostu cen bieżących odnotowany zostanie realny spadek w stosunku do stanu
wyjściowego. Zapobieganie wspomnianym zniekształceniom jest możliwe przez przeliczenie wartości historycznych, przeszłych na
wartości bieżące, reprezentujące obecną siłę nabywczą pieniądza lub odwrotnie; przez wyeliminowanie z wartości bieżących wpływu
inflacji. I w jednym i w drugim przypadku trzeba wykorzystać wskaźniki zmian cen w badanym okresie. W Polsce można posłużyć się
wskaźnikami, publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, które dotyczą zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych, cen
realizacji wyrobów przemysłowych, cen kosztorysowych w budownictwie, cen w eksporcie i imporcie. Przy dokonywaniu ogólnej oceny
finansowej za najbardziej przydatny można uznać wskaźnik zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych i stosować go zarówno w
odniesieniu do składników majątkowych, jak i źródeł finansowania, a także do wielkości zawartych w rachunku zysków i strat. Przy
bardziej dokładnych analizach należy posługiwać się odpowiednimi, szczegółowymi wskaźnikami. Zamierzając uwzględnić wpływ
inflacji na wartość różnych kategorii finansowych należy mieć świadomość, że rezultat tej operacji nie będzie zbyt precyzyjny.
Załóżmy, że do wartości bieżących zamierzamy sprowadzić historyczne dane bilansowe. W tym celu należy dokonać rozróżnienia
poszczególnych wielkości na pieniężne i niepieniężne. Jako pozycje pieniężne wystąpią: gotówka, należności i zobowiązania, płatne w
określonych wartościach nominalnych. Wzrost stopy inflacji oznacza spadek siły nabywczej pieniądza, a zatem za tą samą kwotę
nominalną można kupić realnie mniej dóbr i usług. Posiadacz np. gotówki traci w kategoriach realnych, ponieważ nominał nie ulega
zmianie. W warunkach wzrostu przeciętnego poziomu cen korzystniejsze jest posiadanie aktywów niepieniężnych, np. maszyn i
urządzeń , ponieważ wzrasta kwota jaką można uzyskać z ich sprzedaży. W warunkach inflacji zyskują dłużnicy, ponieważ dług
spłacany jest pieniądzem, którego siła nabywcza jest mniejsza niż w momencie zaciągania długu. Z pewnością uwzględnienie wpływu
inflacji zwiększa porównywalność danych. Jednakże trzeba mieć na uwadze fakt, i przyjmując do przeliczeń jeden wskaźnik, zakłada
się, że inflacja jednakowo oddziaływuje na wszystkie elementy bilansu, rachunku wyników, czy też na wszystkie przedsiębiorstwa.
Praktyka pokazuje, że tak nie jest. W stosunkowo krótkim czasie inflacja wpływa na ceny sprzedaży, natomiast w znacznie dłuższym
okresie następuje urealnienie kosztów. Stąd te sprowadzone do porównywalności dane należy szczególnie ostrożnie interpretować.
Analiza wskaźnikowa
Szeroko stosowanym narzędziem oceny ekonomiki przedsiębiorstwa są wskaźniki, czyli liczby, wyrażające wzajemną relację dwóch
wielkości ekonomicznych. Wskaźniki prezentują określoną dziedzinę lub całokształt działalności przedsiębiorstwa. Ocenie poddawane
są poszczególne wskaźniki lub ich zestawy traktowane kompleksowo. Zmiana wielkości wskaźnika informuje o zmianach w danym
obszarze ekonomiki firmy. Obszar decyzyjny wskaźnika to ogół zjawisk, które mogły być kształtowane na podstawie decyzji
kierownictwa firmy. W podejmowaniu decyzji należy uwzględniać także niezależne od przedsiębiorstwa parametry, czyli instrumenty
regulacyjne ustalane przez organy administracji państwowej lub banki (np. stawki amortyzacyjne, stopy opodatkowania, stopy
procentowe).
Z punktu widzenia pojemności wskaźniki dzieli się na syntetyczne i cząstkowe. We wskaźniku syntetycznym ogniskują się różne
cechy wielu zdarzeń gospodarczych. Wskaźniki cząstkowe charakteryzują zjawiska pozostające poza zasięgiem wskaźnika
syntetycznego. Przy pomocy wskaźników cząstkowych można przedstawiać :
cechy efektów produkcyjnych (liczb wyrobów, asortyment, cechy jakościowe)
cechy nakładów (wielkość nakładów i ich cechy jakościowe)
przebieg procesu wytwórczego (wykorzystanie majątku produkcyjnego, przestoje)
zależności pomiędzy nakładami i efektami ( wydajność pracy, produktywność majątku).
Pomiędzy wskaźnikami syntetycznymi i cząstkowymi występują ścisłe powiązania. Na przykład materiałochłonność, jako wskaźnik
cząstkowy, wpływa na syntetyczny wskaźnik zyskowności. Nie wszystkie wskaźniki mają jednakową wagę i pozycję w systemie
oceny przedsiębiorstwa. System wskaźników można uporządkować przyjmując za wiodący wskaźnik syntetyczny (np. zyskowności
kapitałów własnych).
W analizie papierów wartościowych wykorzystuje się przede wszystkim wskaźniki finansowe, wyrażane w jednostkach pieniężnych.
Obliczenie wartości wskaźników, to dopiero wstęp do analizy. Wartościowanie zjawisk gospodarczych, ocena kierunków ich zmian,
wymaga przeprowadzenia analizy porównawczej. Zazwyczaj przeprowadza się:
porównania w czasie, a więc wartości wskaźników z bieżącego roku porównuje się z wartościami z lat poprzednich
porównania w przestrzeni, tj. porównywanie z innymi przedsiębiorstwami należącymi do tej samej branży
porównania z wartościami postulowanymi, np. porównania z planem
Wskaźniki finansowe
Wskaźniki ekonomiczne, w tym także finansowe, nie są uniwersalnym kluczem do rozwikłania finansowych tajemnic przedsiębiorstwa.
Przy pomocy wskaźników łatwiej można przetworzyć dużą liczbę danych zawartych w sprawozdaniach finansowych oraz porównywać
sytuację finansową różnych przedsiębiorstw. Wskaźniki ułatwiają stawianie pytań, lecz nie są źródłem odpowiedzi,
W wielu publikacjach wymienia się dziesiątki, a nawet setki, przeróżnych wskaźników, z których znaczna część ma skromną wartość
diagnostyczną .Wskaźniki są skonstruowane z podobnych elementów i charakteryzują podobny obszar zjawisk gospodarczych.
Często wykorzystanie mniejszej liczby wskaźników, ale bardziej pojemnych informacyjnie, pozwala prawidłowo wnioskować i oceniać.
Stąd też, powszechnie przyjmuje się rozwiązanie polegające na grupowaniu wskaźników charakteryzujących:
płynność finansową
zyskowność
zadłużenie
rotację majątku i zobowiązań
relacje cena - zysk - dywidenda.
Porównanie analizy technicznej i fundamentalnej
Pytanie: analizować technicznie czy fundamentalnie jest zapewne tak stare, jak długo te rodzaje analiz funkcjonują i można sądzić, że
jeszcze długo nie zostanie rozstrzygnięty. Chyba nawet nie ma takiej potrzeby. Jak zwykle w takich sytuacjach bywa, praktyka
decyduje o tym jaki rodzaj analizy należy w danym momencie i dla danych celów zastosować. Kontrowersje pomiędzy zwolennikami
analizy fundamentalnej i technicznej pozwalają wskazać występujące pomiędzy nimi zasadnicze różnice. Analiza techniczna opiera się
na trzech podstawowych przesłankach:
rynek dyskontuje wszystko
ceny podlegaj trendom
historia się powtarza
Pierwsza przesłanka stanowi kamień węgielny analizy technicznej. Analityk techniczny uważa, że rynkowa cena towaru kształtuje się
pod wpływem różnorodnych czynników: fundamentalnych, politycznych, psychologicznych i innych. Wynika stąd, iż wystarczy badać
zachowania się cen nie wnikając w identyfikację czynników je kształtujących. Na podstawie zmian cen analityk techniczny wyciąga
wnioski co do zmian podaży i popytu. Jeśli ceny spadają oznacza to, że podaż przewyższa popyt, a uwarunkowania fundamentalne
sprzyjaj spadkom. Jednakże analitycy wykresów nie zajmują się badaniem przyczyn spadków lub wzrostów cen, chociaż wiedzą, że
takie przyczyny istnieją. Ich uwaga koncentruje się przede wszystkim na skutkach. Przy podejściu fundamentalnym cena jest
rezultatem konfrontacji podaży i popytu. Określenie rzeczywistej wartości towaru jest wynikiem badań czynników kształtujących podaż
i popyt, które warunkują zmiany cen. Konfrontacja rzeczywistej wartości towaru z jego bieżącą ceną rynkową pozwala na podjęcie
decyzji o kupnie lub sprzedaży. Reasumując powyższe uwagi, można stwierdzić, że zarówno w analizie technicznej jak i
fundamentalnej celem jest prognozowanie ruchów cen. Różnica polega na tym, że w analizie fundamentalnej bada się przyczyny zmian
cen, natomiast w analizie technicznej tylko skutki. Zgodnie z drugą przesłanką zasadnicze znaczenie w analizie technicznej ma
stwierdzenie, że ceny podlegają trendom, które wykazują tendencję do utrzymywania się. Początek istotnych zmian cen wyprzedza z
reguły wiedzę na temat sytuacji fundamentalnej spółki. Dotychczasowe doświadczenia wykazują, że dramatyczne zmiany sytuacji
rynkowej następowały niezależnie od uwarunkowań fundamentalnych. Identyfikacji tych uwarunkowań dokonywano ze znacznym
opóźnieniem w stosunku do aktualnego trendu cenowego. Można więc powiedzieć, że z punktu widzenia drugiej przesłanki analiza
techniczna jest rozbieżna w czasie z analizą fundamentalną. Według trzeciej przesłanki pewne formacje cenowe znane od dziesiątków
lat mają tendencję do powtarzania się, a ponieważ sprawdziły się w przeszłości, to można oczekiwać, że potwierdzą się równie w
przyszłości. W analizie fundamentalnej historia raczej nie powtarza się. Każdy czynnik produkcji rozpatrywany w czasie ulega
zdecydowanym zmianom. Największe zmiany, związane z postępem technicznym, dotyczą maszyn i urządzeń. Wzrastają kwalifikacje
pracowników, coraz skuteczniejsze są systemy zarządzania. Z całą pewnością można powiedzieć, że przedsiębiorstwo współczesne
całkowicie różni się od przedsiębiorstwa sprzed kilkunastu czy kilkudziesięciu lat. Nie można natomiast tego powiedzieć o formacjach
cenowych obserwowanych dzisiaj i w przeszłości. W wielu przypadkach są one podobne i służą do wyciągania podobnych wniosków.
Tak więc i w tym aspekcie widoczne są różnice w podejściu technicznym i fundamentalnym. Pomimo tych różnic na pewno nie należy
rezygnować z jednego czy drugiego podejścia do analizy. I jeden i drugi rodzaj analizy jest przydatny w zależności od potrzeb. Na
terminowych rynkach towarowych decydującą rolę odgrywa analiza techniczna, na rynkach kapitałowych z powodzeniem wykorzystuje
się i analizę techniczną i fundamentalną.